Leesfragment: De onweerstaanbare val van Henri Furet

7 september verschijnt de tweede roman van Berend Sommer, De onweerstaanbare val van Henri Furet. Wij publiceren voor.

Wim Hageman, een ambitieuze wetenschapper, jaagt koortsachtig naar roem en erkenning. Steeds weer vindt hij de omstreden intellectueel Henri Furet op zijn pad, die zijn schrijverschap heeft ingeruild voor de politiek en wiens opmars het land in zijn greep houdt. Wanneer Hageman de kans krijgt om Furet ten val te brengen, raakt hij verstrikt in een web van intriges, leugens en laster. In De onweerstaanbare val van Henri Furet onderzoekt Berend Sommer het snijvlak tussen media, politiek en wetenschap. Niet eerder werd de schaduwzijde van het publieke debat zo genadeloos blootgelegd als in deze roman.

Berend Sommer (1990) studeerde geschiedenis in Leiden en is schrijver en vertaler. Hij debuteerde in 2017 met de detective Duchamp.

N.B. Eerder publiceeerden we voor uit Duchamp. Een detective. Lees het fragment op Athenaeum.nl.

Omdat ik toch, heel kinderachtig, zo spoedig mogelijk beloond wilde worden voor mijn inspanning – ik had tenslotte een halve lezing gehouden – vertrok ik eerst naar bar Américain voor een tussenstop. Later kon ik altijd nog teruggaan. Ik ging aan de bar zitten, bestelde en wachtte op aanspraak. Dat duurde niet lang.
‘Was jij niet net in De Balie? Ik was er met mijn man, maar die wilde naar huis.’
‘Ja, dat was ik. Voor mij was het voor het eerst dat ik werd onderbroken door een bommelding. En dat terwijl ik net lekker op dreef was.’
‘Wat vreselijk; ik begrijp niet waarom dat toch maar blijft gebeuren. Maar het begin van je lezing was onderhoudend. Bij wie ben je gepromoveerd? Mijn zoon…’
‘Bij professor Van Heeckeren.’ Ik was haar net voor; verhalen over andermans gezin, dat interesseert niemand. ‘Op persvrijheid en politiek in premodern Frankrijk.’ Het lag iets genuanceerder dan dat, maar dat liet ik gemakshalve achterwege. Hoe breder het onderwerp klinkt, hoe gewichtiger de status. Dat was trouwens een van de stellingen van Van Heeckeren, die daar, als emeritus hoogleraar politieke geschiedenis, graag aan herinnerde.
‘Gut, dat zijn de betere vraagstukken,’ knikte ze vol begrip. Daar was ik blij om. ‘Zeker nu met Furet zal je wel vaak gevraagd worden om je expertise aan te wenden,’ ging ze door. Expertise aanwenden. Ik besloot dat ze ambtenaar was.
Ze vroeg of ik meekwam naar haar tafel, waar ze met een stel zat te drinken. Wijn. Minzaam nam ik het aanbod aan. Esmée zou me zo nog bellen, en ik had in de tussentijd weinig beters te doen.
‘We leven in verwarrende tijden,’ vatte de man wiens naam ik niet had onthouden – maar die wel een hoornen montuur droeg en een blokjesoverhemd – de avond samen.
‘Dat kunnen we stellen,’ zei ik, zo vriendelijk mogelijk, omdat ze mijn drank zouden betalen. Ze waren natuurlijk verguld dat er een jonge intellectueel de moeite nam om het debat voort te zetten. ‘Juist nu zijn dit soort debatten van groot belang, omdat ze verder reiken dan het gemakkelijke getier op het internet,’ stelde ik vast. Tenslotte had ik lang op dit soort vraagstukken gestudeerd. ‘Het is in ieder geval leerzaam om eens buiten de gebaande paden te denken; juist daarom is het zo spijtig dat deze avond zo ruw werd verstoord.’
Iedereen zat instemmend te knikken. Ik vroeg me af waarom ik die instemmende blikken ongemakkelijk vond. Plotseling begreep ik waarom: ik was verzeild geraakt in een gesprek met anderhalf stel dat met elkaar naar De Balie ging om naar een debat te kijken. Geëngageerde burgers, daar had ik nou echt een hekel aan. De morele superioriteit die ervan af straalde. Het nuffige toontje van ‘ik lees eerst alle verkiezingsprogramma’s voordat ik een stem uitbreng, en eigenlijk zou iedereen dat zo moeten doen’. En dan lijzig over politiek praten met mensen die er minder verstand van hadden. Na een paar wijntjes de sociaaldemocratie doodverklaren, pedant snuivend wachten op repliek. Nu had ik ze nog onder de duim, vooral doordat ik mijn ‘expertise aan het aanwenden’ was. Maar dadelijk zou ik geconfronteerd worden met hun uitgekauwde meningen die als visie werden gepresenteerd. Over het maatschappelijk debat in het algemeen en Furet in het bijzonder…
Maar geëngageerde mensen waren doorgaans toch links? Ik vroeg me af of ik een belangrijke ontwikkeling over het hoofd had gezien, en besloot het toen op de man af te vragen. ‘Wat vinden jullie eigenlijk van Furet?’
‘Nou, hij heeft een boodschap die de mensen aanspreekt, en hij maakt een hoop los. Het kan geen kwaad om daar eens poolshoogte van te nemen.’
‘Nee, dat bedoel ik niet. Doet hij goed werk? Zou je op hem stemmen?’ Opeens kon mijn publiek op mijn belangstelling rekenen. Daar schrokken ze van.
‘Iemand die een radicaal andere koers nastreeft, dat kan in ieder geval geen kwaad. Zeker niet in de Kamer.’ De man ontweek de vraag. Bah. Om de inzet wat te verhogen, zette ik een troef in.
‘Toevallig ken ik hem goed.’
Zoals ik had verwacht ontstond aan tafel een sfeer van opgewonden nervositeit. Ik nam tevreden een slok wijn.
‘O ja? Hoe is hij?’
‘Is hij in het echt ook zo?’ De vrouw die me aan de bar had aangesproken, begon te glunderen.
‘In het echt is hij nog vele malen erger,’ zei ik, om het mysterie Henri Furet luister bij te zetten. Ze keken me met open mond aan.
‘Hoe bedoel je?’
‘Nou, een intellectueel en veelbelovend historicus, die bijna uit het niets een ommezwaai maakt, en zich stort op de Nederlandse politiek – en met enig succes – dat is natuurlijk bijzonder. Sterker nog, we staan nog maar aan het begin.’
De man zei, niet zonder trots: ‘Ik volg hem al jaren. En ik zal eerlijk toegeven dat ik op hem heb gestemd.’
Zijn vrouw siste hem toe: ‘Cee-hees’.
‘Ach, dat kan toch geen kwaad, we zijn onder gelijkgestemden.’ Hij keek me samenzweerderig aan, en in zekere zin had hij gelijk: het interesseerde me geen zier waar hij op stemde.
‘Het is een groot denker, iemand die het land verder kan brengen. Een soort Johan de Witt.’
Nu ging hij een beetje te ver, dacht ik, maar ik glimlachte vriendelijk.

[...]

© 2018 Berend Sommer