Recensieoverzicht: Maartje Wortel, Anne Folkertsma, Anton Korteweg (2 december 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

In NRC Handelsblad vandaag aandacht voor (samenvattingen volgen vanmiddag!)

• Lisa Kuitert, Het boek en het badwater. De betekenis van papieren boeken [recensie]
• Bert Natter, Goldberg [e-book | leesfragment]
• Arie Storm, Het laatste testament van Frans Kellendonk [e-book | leesfragment]
• Frans Kellendonk, Verzameld werk
• Jacqueline Bel, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur 1940-1945 [leesfragment]
• Glenn Kurt, Drie minuten in Polen. De ontdekking van een verloren wereld aan de hand van een familiefilm uit 1938 [e-book | Three Minutes in Poland]
• Wim Willems en Hanneke Verbeek, Hier woonden wij. Hoe een stad zijn joodse verleden herontdekt [leesfragment]
• Andrea Camillieri, De poes en het vinkje en andere verhalen
• Daan Remmerts de Vries, Groter dan de lucht [e-book]
• Elvis Costello, Unfaithful Music and Disappearing Ink [Trouweloze muziek en verdwijnende inkt
• Claire Vaye Watkins, Goud, roem, citrus [e-book | Gold Fame Citrus | leesfragment]
• Christine L. Corton, London Fog

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Marcia Luyten schreef Het geluk van Limburg [e-book]. Marjolijn de Cocq interviewde haar. Ook over de hoofdpersoon, zanger Jack - Sjaakie - Vinders. 'Mijn vader had veertig jaar een cultureel festival georganiseerd in mijn geboortedorp en Vinders had daar gezongen in een musical over Toon Hermans. Toen ik bij hem aan de keukentafel zat, wist ik: dit is hem. Een artistieke, gevoelige man met een grote opmerkzaamheid en een registratievermogen typerend voor getraumatiseerde kinderen.'

Arie Storm las Anne Folkertsma's biografie Hans Fallada. Alles in mijn leven komt terecht in een boek. 'Wat vooral fascinerend is, dat Fallada vlucht in zijn werk. Zoals hij ook zal vluchten in drank en verdovende middelen.' Maar 'het aantrekkelijkste punt van deze biografie' is: 'Er wordt de spanning in getoond die er bestaat tussen het leven en het werk. Het eerste kon de schrijver niet aan, in het tweede deed hij te veel concessies om het werkelijk van grote klasse te maken.'

Korte besprekingen:

• Dieuwertje Mertens las Claire Vaye Watkins' 'ijzersterke, oorspronkelijke verhaal' Goud, roem, citrus [e-book | Gold Fame Citrus | leesfragment], 'prachtig geschreven in een rijke en associatieve taal'.
• Bart van Zoelen las Bas Soetenhorst en Jeroen Westers 'beklemmend gedetailleerde verhaal' De kraak van het Slotervaartziekenhuis [e-book].
• John Jansen van Galen las Sytze van der Zee's Harer Majesteits loyaalste onderdaan [e-book]. 'Nadeel van Van der Zees gedetailleerde grondigheid is dat je als lezer de grootste moeite hebt hem op zijn speurtochten te volgen. Wie de duistere krochten van paleis en politiek wil kennen, moet dit boek lezen.'

Dries Muus las Kamel Daouds 'overtuigende roman' Moussa of de dood van een Arabier [e-book | Meursault, contre-enquête | leesfragment], 'die heel goed op zichzelf kan staan, simpelweg omdat Daoud niet alleen een scherpe denker is, maar ook een scherpe schrijver.' Marjon Kok, ten slotte, las Pierce Torday's De laatste wilde dieren [e-book], 'spannend tot het laatste moment. Maar hier en daar ook wat langdradig'.

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Voor Elsevier sprak Liesbeth Wytzes dichter Anton Korteweg, naar aanleiding van zijn verzameld werk Ouderen zijn het gelukkigst en alle andere gedichten van 1971 tot nu. Hij fietste altijd naar zijn werk. 'Dat fietsen bleek inspirerend. "De aanzetten voor een gedicht komen vaak op de fiets. Die pompbeweging van de benen pompte soms ook stukjes of flarden gedicht op. Die probeerde ik te onthouden, ik schreef ze ook op."' En op de cultuurpagina's: Gerlof Leistra over Iain Overtons Gun Baby Gun [e-book | Engelse editie]. 'Overton reist de hele wereld af en spreekt met artsen die slachtoffers oplappen, met misdaadverslaggevers en uitvaartverzorgers, met criminelen, militairen, handelaars en smokkelaars, lobbyisten en fabrikanten. Mooie details kleuren het verhaal. [...] Zijn research is uitmuntend en Overton grossiert in mooie beelden.'

Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

Vic van de Reijt las Arjen Fortuins Geert van Oorschot, uitgever [recensie]: ‘De biografie van Van Oorschot is dus ook de biografie van de uitgeverij. Fortuin brengt die geschiedenis nauwgezet in kaart […] en heeft een goed oog voor het dagelijkse reilen en zeilen. Soms is het boek in de oude Van Oorschot-traditie slordig’.

Christiaan Weijts bespreekt twee boeken die je volgens hem moet lezen om terroristen te begrijpen: Siegfried [e-book] van Harry Mulisch en De elzenkoning [e-book] van Michel Tournier. Vuurmakers [e-book] van Johanna Geels is volgens Piet Gerbrandy ‘een boek met ballen en billen’ en Marja Pruis vindt genoeg te genieten in het proza van Maartje Wortels Er moet iets gebeuren [leesfragment]: ‘[De toon] van Wortel is onweerstaanbaar in zijn geraffineerde combinatie van kinderlijkheid en onverschrokkenheid, wat leidt tot grappige bespiegelingen, mooie gedachtes en waarheden als koeien [...]. Toch zit er iets zorgwekkends in dit verhaal, iets cryptisch en tobberigs dat op de loer ligt in de hele bundel. De zaak een beetje goed afhechten is niet altijd alles, maar kan soms wel net het verschil maken tussen beklijven en verdwijnen.’

Edmund de Waal heeft een boek gepubliceerd waarin in chronologische volgorde de vijf plekken worden besproken waar porselein werd gemaakt. De witte weg [e-book | The White Road] is volgens Koen Kleijn om drie redenen aan te bevelen: de innemende vertelstijl, de interessante geschiedenis van porselein en ‘de Waal bedt die in een brede context van geschiedenis, literatuur, religie, economie, et cetera, op een manier die waarlijk Britse eruditie verraadt’.

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Volgens Carel Peeters stoten politieke en maatschappelijke opvattingen van een schrijver de lezer eerder af dan dat ze hem ertoe verleiden er ook zo over te denken. In de inleiding van A.H.J. Dautzenbergs bloemlezing over geëngageerde literatuur Vuur!, denkt Dautzenberg daar heel anders over. Want, ‘uit de eenduidigheid bij schrijvers als Jef Last, J.J. Cremer, Karel Glastra van Loon of Auke Hulst blijkt juist ‘bezieling en betrokkenheid’.

Jeroen Vullings bespreekt Er moet iets gebeuren [leesfragment] van Maartje Wortel waarin Wortel na eerdere romans terugkeert naar een genre dat haar ‘past als een tweede huid’. ‘Ze schrijft beeldend, suggestief, kaal, goed getimed, in uitwerking nogal eens vervreemdend en licht absurdistisch, met een vruchtbaar beroep op de verbeelding.’

Tegenwoordig schrijven veel bekende Nederlanders een boek - hoe anders is dat met vroeger toen een schrijver pas op tv kwam nadat hij met zijn of haar boek beroemd was geworden. Arnold Heumakers vraagt het zich af. Onlangs verscheen de vertaling van de roman New Grub Street [e-book] van George Gissing uit 1891, waarin de belangrijkste personages allemaal schrijvers zijn ‘die er niet in slagen aan de eisen van de moderne literaire commercie te voldoen’. ‘Tv was er toen nog niet, maar ook toen al draaide alles om succes en bekendheid.’

‘Monogamie is een contraproductieve illusie’; Beatrijs Ritsema is onder de indruk van deze ‘onheilzwangere titel met binnenrijm’ van Simone van Saarloos’ Het monogame drama [e-book].

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.