Recensie: Ontbrekend baken van herkenning

Toen haar moeder veel te jong de diagnose darmkanker kreeg en binnen acht maanden overleed, ging de perfectionistische Lisanne van Sadelhoff op zoek naar een handleiding voor rouwen. Hoe doe je dat het snelst en kun je alvast beginnen als iemand er nog is? Die handleiding bleek er niet te zijn en de poging er zelf een te schrijven resulteerde in dit boek, Je bent jong en je rouwt wat. Geen handleiding, want dat kan helemaal niet.

‘Dit boek is geen handleiding. Ik heb de wijsheid niet in pacht. Nergens laat ik zien: zo moet het.
Niet iedereen wil praten. Niet iedereen wil erover schrijven.
Maar ik wel.
En daarmee wil ik alleen laten zien: zo kan het zijn.’

Alles is beter dan zwijgen

Zo weinig handleidingen er waren, zo veel goedbedoelde, maar clichématige uitspraken werden er gedaan. Van Sadelhoffs vrienden en collega’s ontpopten zich tot ware rouwdeskundigen, de meest cliché uitspraken fungeren nu als de titels van haar hoofdstukken. Sommige lief, anderen choquerend, maar allemaal leidden ze naar het inzicht: alles is beter dan zwijgen.

We moeten het er meer over hebben. Zeker in een tijd waarin we graag alleen onze mooiste momenten delen op sociale media. Lisanne behoort tot een generatie die op alle vlakken zo perfect mogelijk probeert te zijn en daarbij te veel ballen probeert hoog te houden. Ze zag haar leeftijdsgenoten van het leven genieten en hard werken aan hun beginnende carrières, terwijl zij zich verloor in haar verdriet als (aankomende) ‘halfwees’.

We lopen hand in hand met de familie van Sadelhoff op het moment van diagnose, wanneer haar moeder uitbehandeld thuis is en daar uiteindelijk op een zonnige dag in mei overlijdt en we zijn er nog steeds om te zien hoe Lisanne tijdens dit alles driftig zoekt naar erkenning, steun, liefde, geluk en bevestiging dat ze niet alleen is in haar gevoel.

Klotegevoel

Je bent jong en je rouwt wat beschrijft in chronologische volgorde het proces van diagnose, ziekbed, overlijden en rouwen. Met veel humor beschrijft ze de dingen waarvan je niet had verwacht had dat je ze zou doen. In het hoofdstuk ‘Als anderen het kunnen, kun jij het ook’:

‘Ik had nooit gedacht dat ik naar National Geographic zou kijken, twintig uur nadat ik te horen had gekregen dat mijn moeder dood zou gaan.
Maar goed.
Ik had ook nooit gedacht dat ik te horen zou krijgen dat mijn moeder dood zou gaan.’

Van Sadelhoff beschrijft in heldere taal, maar af en toe wat sentimenteel alle obstakels die ze tegenkwam in haar rouwproces. Ze stelt zichzelf vragen en relativeert, maar wordt daarbij gek van onbegrip. Wordt iedereen zo ziekelijk jaloers bij het zien van shoppende moeders en dochters? In een WhatsApp-gesprek met haar broertje Tom: Gaat dit klotegevoel ooit nog over? Op haar eerste werkdag na het overlijden: Waarom is alles zo tegenstrijdig? En aan haar therapeut: Waarom begrijp ik mezelf niet meer?

Je bent jong en je rouwt wat is rauw, vol emotie en humor en misschien toch precies dat tot nu toe ontbrekende baken van herkenning voor de rouwende jongvolwassene. Lisanne van Sadelhoff heeft iets heel moois geschreven.

Lisanne de Zee is studente Media en Cultuur, publiceert recensies over Engelstalige boeken op haar blog en liep stage bij Athenaeum.nl.