Recensie: Erotiek is een emotie

Verontrustend artikel in The Guardian: de Japanse jeugd heeft geen seks meer. Te veel gedoe. Als direct gevolg werden in het Land van de Rijzende Zon het afgelopen jaar minder baby’s geboren dan ooit. Een demografische crisis ligt op de loer, ‘Japan might eventually perish into extinction’. Ook in eigen land maakt men zich zorgen over het afnemend libido van de jongere generatie. Is het echt zo erg met ons gesteld? Zijn wij met zijn allen dan vergeten wat erotiek is? Extra Extra. Nouveau Magazine Erotique helpt ons herinneren. Door sara spoelstra.

Volgens Van Dale omvat de erotiek ‘het geheel van de liefdegevoelens’. Freud gebruikte het als term voor zijn idee van gesublimeerde seksualiteit. De Vlaamse actrice Viviane De Muynck houdt het bij een onvervuld verlangen: ‘A promise. Eroticism is outside you, sensuality’s inside you. Sensuality’s slower. Eroticism is, longing for, climax.’ Het is deze Viviane De Muynck die dit tweede nummer van Extra Extra op een wat ongemakkelijke manier opent met een heel ander thema: de dood van haar zoon. Schrijver Oscar van den Boogaard, haar interviewer, weet het gesprek pas na een paar pagina’s terug te brengen op de erotiek. De overgang is gek genoeg bijna vloeiend. Eros en Thanatos liggen dan ook dicht bij elkaar: ‘Embracing death is also sensual.’

Sensuele architectuur

Net als voor het eerste nummer is weer een indrukwekkende schare interviewees bij elkaar gebracht. Maar zoals we ons ook toen afvroegen, is het soms een raadsel waarom juist deze personen zijn uitgekozen om over erotiek te praten. Bij de Franse filmmaker Catherine Breillat, berucht om haar films met ‘echte’, niet-gesimuleerde seksscènes, ligt een gesprek over esthetiek van seksueel geweld en de regels van obsceniteit voor de hand. Maar het gebeurt vaker dat de vragensteller gedurende het interview zijn gesprekspartner een paar keer aan het thema moet herinneren.

Dat is zeker het geval bij het echtpaar Yoshi Tsukamoto en Momoyo Kaijima, oprichters van het Japanse architectenbureau Bow-wow waar ze niet alleen werken maar ook wonen. Hoezeer de interviewer het ook probeert – Yoshi: ‘We don’t work during weekends.’ Interviewer: ‘So you try all the desks on Sunday?’ –  het stel komt wat hun intieme openbaringen betreft haast niet verder dan wasgoed. Maar de aanhouder wint en uiteindelijk gaat het gesprek over de sensualiteit van de oevers van de Seine in Parijs en hoe de architectuur daar als vanzelf uitnodigt tot flirten.

Naakt in de vijver

In het interview met AA Bronson is de erotiek al explicieter aanwezig. Kunstenaar Carlos Motta, wil niet alleen AA’s werk als kunstenaar en sjamaan met hem bespreken maar ook zijn eigen ervaring van ’s mans helende ‘butt masage’. Motta: ‘I remember watching you work my body as if it was the most precious jewel on earth.’ Interviewer en geïnterviewde hebben samengewerkt aan de tentoonstelling The Temptation of AA Bronson (momenteel in Rotterdam te zien) en hebben zodoende geschiedenis samen. AA: ‘I prefer to let the younger artist take the lead, to be the sail that pulls us forward.’ Langzaam bouwt de erotische spanning tussen de twee zich op en is haast voelbaar op het moment dat AA een gebeurtenis beschrijft eerder op de dag van het inverview: ‘You ended up naked, in hip waders, standing knee-deep in our turtle-pond while my husband Mark took photo’s.’

Extra Extra doet in ieder artikel opnieuw een dappere poging om de erotiek terug naar de gedrukte media te halen. Daar is het naar eigen zeggen al een tijdje uit verdwenen ten faveure van de ‘cheap thrills’ die het internet te bieden heeft. Het nieuwe blad lijkt daarmee in de verte wel wat op Gandalf, het tijdschrift dat midden jaren zestig, begin jaren zeventig met ‘een mengeling van meligheid en kwaliteit’ uitdrukkelijk uit was op het doorbreken van erotische taboes. Maar anders dan Gandalf pakt Extra Extra deze taak subtieler op. In plaats van spil waar het blad om draait, wordt het thema erotiek geïntroduceerd als vanzelfsprekendheid – als een emotie bijna, zoals vreugde of verdriet – en fungeert het eerder als excuus om over beeldende kunst, architectuur, fotografie of toneel te praten dan andersom.

Erotisch Brussel

Achterin het blad bevind zich de Urbex: de erotische variant van de reisadvies-app Tripadvisor. Hier krijgt het stratenplan van Brussel met zijn saaie wafelcultuur en ‘disappointing Manneken Pis’, opeens een sterk erotische lading toegedicht. Wie wist er bijvoorbeeld van het bestaan van Musée du slip? En wat te denken van club Rock and Roll dans le confiture: de plek waar de criminelen en notabelen van de stad ooit naakt door de jam rolden. Die invalshoek maakt nieuwsgierig naar de erotische aspecten van meer wereldsteden. Bovenop de toewijding op papier gaat Extra Extra ook op internet verder. Hier is Extra Extra Radio te beluisteren en er zijn afdrukken te bestellen van een grote zwartwit foto, gelimiteerd in oplage, van een wulpse jongeling.

De foto’s en andere afbeeldingen in het blad hebben een hoog peephole gehalte – meisjes in hun ondergoed in Berlijn, een meisje zónder ondergoed in Douala, Kameroen – en zijn eerder zoet dan wellustig van aard. De echt rauwe erotiek zit verstopt in het homo- en heteroseksuele proza dat tussen de artikelen en de foto’s door staat. Korte broeierige verhalen die lezen als trein. ‘Turn, turn, turn the pages and lose yourself in the provocative erotic experiences of this latest issue’ is het devies van Extra Extra. Nou valt het met dat provocatieve wel mee, maar prikkelend is het zeker. En voor optimaal effect is het inderdaad een aanrader om Extra Extra in één ruk uit te lezen. En dan met rooie oortjes naar bed.

The Temptation of AA Bronson is nog tot 5 januari 2014 te zien in Witte de With | Center for Contemporary Art.

Sara Spoelstra (1983) is freelance journalist en cultuurwetenschapper.