Recensie: Vijf perspectieven op Afghanistan en een op urgentie

Gisteren werd bekend dat Newsweek van eigenaar verandert: zakenman en filantroop Sidney Harman neemt het weekblad van The Washington Post Company over voor - volgens geruchten - één dollar. Inclusief de schulden, en dat is belangrijker dan het bedrag dat Harman betaalde. Newsweek leed enorme verliezen, en is daarmee een zoveelste voorbeeld van een tijdschrift dat onder de digitalisering ten onder dreigde te gaan. Met Harmans aanschaf lijkt dat lot even uitgesteld.

De eigenlijke aanleiding van deze recensie was het thema van dit nummer (9 augustus 2010), 'What to Read Now', met een handvol lijstjes relevante titels (wat te lezen over de Taliban en groeperingen als de Tea Party?), Mark Twains autobiografie en documentairemaker en biograaf Shane Salerno, die belooft veel, zo niet alles over Salinger te onthullen. Maar: 'Do not read J.D. Salinger on a Kindle. Grab that broken paperback.' Een 75-jaar oud weekblad, op de grens van een nieuw tijdperk. Door daan stoffelsen.

De hoofdrol van Afghanistan, een halve en drie perspectieven

Newsweek ontleent een groot deel van haar aantrekkingskracht aan de politieke commentaren, ditmaal geleverd door onder andere editor Fareed Zakaria, Sumit Ganguly over India en Pakistan, en Soner Cagaptay en David Pollock over de Turkse AKP — absoluut niet liberaal of westers, wat hen betreft. Zakaria betoogt in zijn editorial dat Republikeinse nadruk op het begrotingstekort flink tegenstrijdig is met de wens Bush' belastingverlagingen in stand te houden: 'So when an opportunity presents itself to cut those deficits by about a third — more than $300 billion! — permanently and relatively easy, you would think that these very people [de Republikeinen - DS] would be in the lead.'

Het overschot uit de Clintontijd is tijdens Bush onder andere door die belastingverlagingen opgedroogd, een andere belangrijke factor is security: Irak en Afghanistan. Dat laatste land eist een hoofdrol op in Newsweek, zoals het dat al geruime tijd in de Amerikaanse en wereldpolitiek doet.

Want als Sumit Ganguly betoogt dat het Pakistaanse leger ervoor zorgt dat Pakistan een onbetrouwbare bondgenoot is, dat dat leger zijn machtspositie dankt aan de frictie met India, en daartoe de Taliban steunde, dan zal hij India en de Kashmir als voornaamste zorg hebben - wij denken aan Afghanistan. Als Ron Moreau uit de mond van anonieme Taliban (anonimiteit is zelfs in deze oorlog een groot goed) optekent dat Afghanistan inderdaad een bondgenoot is, én een vijand (zij werkten immers mee aan de Amerikaanse invasie en pakken hun leiders op), dan realiseer je je eens te meer dat de situatie daar complexer is dan welke politicus dan ook heeft durven zeggen.

En als, ten slotte, fotograaf Seamus Murphy zijn foto's van Kabul in 1994, toen het verdeeld was door frontlinies van verschillende Mujaheddin, en in 2010 vergelijkt, dan zie je dat het niet alleen treurnis is wat deze oorlog heeft gebracht. Ja, dat is een vlak cliché, en ja, wat Moreau optekent uit de monden van zijn anonieme verzetstrijders hadden we ook zelf kunnen bedenken, maar nee, er zijn weinig tijdschriften die zo'n veelheid aan perspectieven kunnen bieden binnen één nummer.

Boeken: een binnenwereld

Even lijkt het erop dat de uitgebreide boekensectie een vijfde perspectief toevoegt aan bovenstaande, in 'What you need to read'. Een van de acht thema's die de redactie relevant vindt, is 'Taliban Territory'. Wat moeten we lezen? Seth G. Jones, ja natuurlijk, over hoe eerdere grootmachten strandden in Afghanistan. Ahmed Rashid, vanzelfsprekend, over de Taliban tot 9/11. Maar Steven Pressfields The Afghan Campaign, over Alexander de Grote? Interessant, maar noodzakelijk? Om van Kipling (Kim) en Byron (The Road to Oxiana) maar te zwijgen. De redactie beloofde 'a sort of literary road map to the most important stories of the moment, as explained by some of the best minds in their diverse fields', maar ik zou ook andere kaarten meenemen.

En de belangrijkste verhalen van het moment? Variatie heeft het gewonnen van urgentie, als studies naar Tea Party-achtige bewegingen, economie, immigratie (een iets te Amerikaans perspectief, ben ik bang) en romans over klimaatverandering gezelschap krijgen van overspel, de food wars en de paus. Dat lijstje met Tea Party-achtige bewegingen krijgt u nog van me.

Nee, dan het tipje van de sluier dat Sarah Ball verzorgt in haar korte stuk over Salinger en zijn biograaf Shane Salerno: 'You're going to see a very different Salinger than you've read about for five decades.' Er is nog geen verschijningsdatum bekend voor The Private War, mede geschreven door David Shields. En het smakelijke, degelijke stuk van Malcolm Jones over Mark Twain, wiens autobiografie nu in de oorspronkelijke vorm, volledig, verschijnt. Enthousiasmerend:

'Instead, for the first time, it will be the autobiography he wanted—a disorganized, almost stream-of-consciousness set of recollections unlike any memoir ever seen, but pure, uncut Twain from start to finish. (For a sample, check out the hilariously subversive excerpt on page 41.) Just don’t think that this settles the issue of his identity. On the contrary, as delightful as it is, the autobiography only compounds his protean elusiveness. He is still a mystery, a riddle wrapped in an enigma shrouded in a white suit.'

Dan is er nog een mooi portret van striptekenares Lily Renée Phillips en en een rommelig interview met twee auteurs van memoirs, dat me sterkte in mijn overtuiging dat je zulke boeken beter kan vermijden.

Newsweek in digitale tijden

Én een stuk over eigen beheeruitgaven op de Kindle. Isia Jasiewicz wijst op de eerste auteur, Boyd Morrison, die eerst doorbrak met een eigen beheer-e-book voor de Kindle, en toen alsnog een contract kreeg aangeboden voor een echt boek, bij Simon & Schuster. Is Morrison de voorhoede van hordes talentvolle schrijvers die het zelf beter kunnen? Jasiewicz suggereert dat dat zo is. Maar een terechte kanttekening komt van Bob Young, een van de mannen achter printing on demand-bedrijf Lulu.com, die stelt dat het nooit om de John Grishams zal gaan.

Zal Grisham wel lijden onder deze nieuwe ontwikkelingen - als dit daadwerkelijk doorzet? Of, in een variant op die vraag: doorstaat Newsweek de opkomst van de e-reader en, vooral, de iPad-achtigen? De nieuwe eigenaar gelooft erin, stelde hij in een interview: 'I did not and do not think of this in traditional business terms. The purpose of the investment is to provide fuel for the transition of the magazine in its current position into a thriving operation in the print, mobile, and digital worlds ...' Maar het feit dat alle hoofdartikelen uit de boekensectie (plus een uitgebreid fragment uit Twains autobiografie) online te lezen zijn - en alle lof daarvoor -, zal de schulden niet beperken. Dat is jammer, want zo rijk zijn we niet bedeeld met genuanceerde Amerikaanse perspectieven op de wereld.

Daan Stoffelsen is webboekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.