De Grote Vriendelijke 100: de 5 beste kinderboeken volgens Elisabeth Stoutjesdijk

In de grote vriendelijke 100 ontbreken wat mij betreft toch behoorlijk wat onovertroffen prentenboeken. Alle boeken van William Steig (Mark Mokt! Shrek! – die taal!!), Catharina Valckx’ meesterlijke duo’s De koning en de kip en Poet en Kepi. Tomi Ungerers De drie rovers.  Kitty Crowther (Mijn vriend Jim bijvoorbeeld – heel actueel ook).

Roald Dahls adaptaties van sprookjes in Gruwelijke rijmen wordt te vaak vergeten (misschien te gruwelijk…): de meisjes-wraak op de prins op het witte paard overtreft toch echt die van de dappere ridster van Janneke Schotveld (was hij toch zijn tijd ver vooruit, sensitivity readers!). Het duo Bette Westera en Sylvia Weve (Dit is geen Cobra, Uit elkaar, Zo voelt dat), waarin poëzie en vormgeving samensmelten tot… kunst, zou ik zeggen. En dan moet ik Gerda Dendoovens Takkenkind nog noemen. Het mooiste sprookje over kinderen hebben en onvoorwaardelijk van ze houden.

Dit zijn stuk voor stuk klassiekers en verdienen een plek in de top-100! Mijn top-5/top-10 zou hiermee ongetwijfeld zo gevuld worden – je boekenkast echter niet: het merendeel is – helaas, helaas! – niet meer leverbaar. Hieronder dus nog een top-5 (er zijn er vele te maken…) waarmee je wel naar de boekwinkel kunt lopen.

• Lees Elisabeths stuk over De GVR op onze site
• Lees ook een fragment uit en Daan Stoffelsens bespreking van Ik denk dat ik ontvoerd ben
• Lees Stoffelsens bespreking van Brief voor de koning
• Bekijk ook de top-vijven voor de 2023-editie van
  • Renée van Heerwaarden, kinderboekenverkoper bij Athenaeum Boekhandel Spui
  • Hans van Daalen, klant en oud-boekverkoper van Minotaurus,
  • en Erica van Oosterhout, medewerker van de klantenservice
• Bekijk ook de top-vijven voor de 2022-editie van 
  • Joan Windzak, winkelchef bij Athenaeum Boekhandel Zuidoost,
  • Haarlemse kinderboekenverkoper Susanne van der Klei, 
  • Annick van Kessel, de kinderboekenverkoper van Boekhandel Van Rossum
  • en webredacteur en kinderboekenrecensent Daan Stoffelsen (met Ronja).
• Op Athenaeum.nl proberen we zoveel mogelijk boeken van de GV100 (editie 2022) recht te doen met recensies, aanbevelingen en fragmenten.

Pim Lammers, Ik denk dat ik ontvoerd ben, illustraties Sarah van Dongen

Dit is zo'n heerlijk boek. Zo wil ik mijn kinderen ook opvoeden: uit Lammers' gedichten spreekt de vrijheid, het gevoel dat alles mogelijk is. En toch is de sfeer heel gezellig.

Bibi Dumon Tak, Bijzondere beesten en doodgewone dieren, illustraties Fleur van der Weel

Als je dit boek leest heb je het gevoel dat alles verzonnen is. Zo ongeloofwaardig en wonderlijk is het dierenrijk om ons heen dus. Elk stukje is een verbazingwekkend, onvergetelijk monument voor een dier, schitterend geschreven en kracht bijgezet door imponerende linosneden van Fleur van der Weel.

Roald Dahl, De GVR, vertaling Huberte Vriesendorp

De GVR is Dahls ontroerendste boek. Sprookjesachtig is het ook. Avontuur zit er ook in. Maar het boek wordt toch vooral gedragen door de iconische grote vriendelijke reus, een personage vol verlangens en emoties. Op het ritme van zijn enthousiaste ingevingen en met zijn ‘doorgewarde’ woordenspel (soms bijna poëtisch, vaak heel grappig) voert hij elk kind mee een fantastische wereld in: die van snoskommers, fropskottel en, oh jee, de Bloedbottelaar.

Astrid Lindgren, illustraties Ilon Wikland, vertaling Rita Verschuur, Ronja de roversdochter (1982), en Tonke Dragt, De brief voor de koning

De keuze voor deze twee klassieke avonturen is pure nostalgie. Het is het zaligmakende gevoel van ‘meegevoerd worden, de wereld vergeten’ dat me is bijgebleven. Ik vertrouw op dat gevoel: ik denk dat beide boeken de tand des tijds hebben doorstaan. Nu mijn kinderen de juiste leeftijd naderen, ga ik ze herlezen/voorlezen: ik denk dat we niet anders dan bevestigen zullen dat de avonturen van Ronja en Tiuri een plek in de top-100 verdienen. 

Elisabeth Stoutjesdijk is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel Spui.