Shortlist Boekenbon Literatuurprijs 2023: Saskia De Coster, Tiemen Hiemstra, Roxane van Iperen, Richard Osinga, Jan Vantoortelboom

De Boekenbon Literatuurprijs (voorheen de AKO Literatuurprijs, en tussentijds de ECI of Bookspot Literatuurprijs) is de bekroning van het beste Nederlandstalige literaire boek waarbij het niet uitmaakt of het fictie of non-fictie is. De Boekenbon Literatuurprijs wordt jaarlijks toegekend door een jury van beroepslezers uit Nederland en Vlaanderen. Deze jury wordt benoemd door de Stichting Jaarlijkse Literatuurprijs. De auteur van het bekroonde boek ontvangt een bedrag van 50.000 euro. Dit bedrag moet de auteur in staat stellen ongestoord te werken aan een volgend boek.

In 2022 won Anjet Daanje, in 2021 won Wessel te Gussinklo, in 2020 won Oek de Jong, in 2019 wonnen Te Gussinklo (fictie) en Sjeng Scheijen (non-fictie) de Bookspot Literatuurprijs, in 2018 won Tommy Wieringa de prijs, in 2017 won Koen Peeters, in 2016 Martin Michael Driessen, in 2015 Jeroen Brouwers (en in 2001), 2014 Stefan Hertmans, in 2013 Joke van Leeuwen, in 2012 Peter Terrin, in 2011 Marente de Moor en in 2010 David Van Reybrouck. Onder de eerdere winnaars zijn Frits van Oostrom (1996) en Connie Palmen (1995), en alleen Te Gussinklo, Brouwers, A.F.Th. van der Heijden (1997, 2007) en Arnon Grunberg (2000, 2004) wonnen de prijs tweemaal.

De jury, onder leiding van Ingrid van Engelshoven, over de shortlist:

‘De genomineerde boeken hebben gemeenschappelijk dat ze erin slagen de lezer te verleiden om de eigen blik te bevragen, of dat nu gaat over vriendschap, geweld tegen kinderen, kolonialisme, of het hedendaagse gezin. Daarbij maakt de telkens geheel eigen stijl van de auteurs elk boek tot een onvergetelijke beleving van de kracht van taal.’

Van de longlist vielen boeken van onder anderen Marente de Moor, Jan Brokken en Mirjam van Hengel af. Onder de kanshebbers: twee Vlamingen, twee vrouwen, twee auteurs van uitgeverij Das Mag, één debutant. Geen non-fictie. Er is geen overlap meer met andere prijzen. Osinga stond al eerder op de longlist van de Boekenbonprijs, dit is zijn eerste shortlist. Hieronder voegen we citaten uit het juryrapport (PDF) toe:

• Saskia De Coster, Net echt [fragment | 4 vragen aan...]

  ‘De Coster gebruikt in Net echt haar pen als een zwierige narrenstok. Fijnbesnaard zet ze  een klucht van onszelf neer. Schipperend tussen fictie en autofictie deelt ze de lezer rake klappen uit, want “verbeelding is een illusie. Alles is er al”. De vraag doemt onvermijdelijk op: wie zijn we nu echt?’

• Tiemen Hiemstra, W. [boekverkoperstip | fragment | 4 vragen aan...]

  ‘En dan duikt hij plotseling op. Is dat werkelijk W.? Waarschijnlijk wel. Want W. is weliswaar Weg, maar hij is ook Werkelijkheid. Tijd voor Hiemstra om de strop aan te trekken, in een grote, ontredderende finale. Met dit debuut W. betoont Tiemen Hiemstra zich een onmiskenbaar literair talent.’

• Roxane van Iperen, Dat beloof ik [fragment | onze recensie | 4 vragen aan...]
  

  ‘In deze psychologisch doorwrochte roman wordt de lezer het gevoel van verantwoordelijkheid voor M stukje bij beetje opgedrongen. Het bewonderingswaardige is dat het boek de lezer ook in de wereld van alledag laat omkijken naar meisjes zoals M. Met Dat beloof ik heeft Roxane van Iperen een belangrijke en noodzakelijke roman geschreven.’

• Richard Osinga, Munt [fragment | 4 vragen aan...]

  ‘Munt is meeslepend verteld, briljant opgebouwd, en vaak grappig: zo doet de Australische filmploeg alles om de exacte beelden te filmen die ze nodig hebben. Op die manier gaat het boek tenslotte ook over verhalen vertellen, en spiegelt het boek de literatuur zelf.
  Munt is complex, ingenieus bedacht en uitstekend geschreven: een geweldig boek.’

• Jan Vantoortelboom, Mauk [fragment | 4 vragen aan...]

  ‘Mauk is een roman waar geen woord te veel in staat, met een soortelijk gewicht dat de bescheiden omvang van het boek ruimschoots overstijgt. Met Mauk maakte Vantoortelboom een kunstwerk dat na lezing nog lang blijft resoneren.’

De winnaar wordt 9 november bekendgemaakt.