De Drie van Breda uit Duits oogpunt bezien

Let op! De voertaal van dit programma is Duits.

Meer dan vier decennia waren ze in Nederland en Duitsland bekend, en onderwerp van verhit en soms emotioneel debat: de laatste Duitse oorlogsmisdadigers die na de Tweede Wereldoorlog in Nederland gevangen bleven. In 1989 kwamen de laatste twee mannen van de ‘Vier van Breda’ vrij, nadat politici, schrijvers en slachtoffergroepen zich in het debat over hun gevangenschap hadden gemengd. Steeds luider werd de stem van West-Duitsland in die discussie. Felix Bohr deed onderzoek naar deze opmerkelijke rol, waarover tot voorkort betrekkelijk weinig bekend was.

Direct na de Tweede Wereldoorlog werden Nazi-oorlogsmisdadigers gevangen gezet in talloze landen. Alleen in Nederland en Italië bleven vijf Duitsers levenslang opgesloten: naast de oorspronkelijk ‘Vier van Breda’ was dat de SS'er Herbert Kappler, commandant van de Sicherheitspolizei, verantwoordelijk voor een massa-executie in Rome. Hooggeplaatste Duitse politici, waaronder ook de sociaaldemocratische bondskanseliers Brandt en Schmidt, voerden campagne voor hun vrijlating.

Historicus en journalist Felix Bohr laat in zijn recentelijk gepubliceerde studie Die Kriegsverbrecherlobby - Bundesdeutsche Hilfe für im Ausland inhaftierte NS-Täter zien hoe de kerken, veteranenverenigingen en diplomaten hulp boden aan deze mensen die in Duitsland zelf als de laatste ‘krijgsgevangenen’ bekend stonden. Terwijl de slachtoffers van het naziregime vochten voor sociale erkenning en compensatie, kregen deze oorlogsmisdadigers steun op het hoogste politieke niveau. Op basis van voorheen ontoegankelijke bronnen geeft Bohr een nieuwe kijk op dit weinig bekende hoofdstuk van de recente Duitse geschiedenis. En passant geeft hij ook een andere blik op de Nederlandse geschiedenis van de Drie van Breda. Moderatie door Hanco Jürgens.

Over de sprekers

Felix Bohr is onderzoeker aan de Georg-August-Universität Göttingen en gastwetenschapper bij het Duitsland Instituut. Hij studeerde geschiedenis en katholieke theologie in Berlijn en Rome en werkte onder meer als redacteur voor weekblad Der Spiegel. In zijn proefschrift ‘Die Kriegsverbrecherlobby. Offene und verdeckte Hilfe aus der Bundesrepublik Deutschland für Herbert Kappler und die “Vier von Breda” (1949-1989)’, vraagt hij onder meer op welke manier zetten de opeenvolgende bondsregeringen zich voor de gevangenen inzetten en welke invloed West-Duitse netwerken hadden, die de gevangenen steunden.

Hanco Jürgens is wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut. Hij studeerde geschiedenis in Utrecht, doceerde aan verschillende universiteiten en onderzoekt de moderne geschiedenis van Duitsland in Europees perspectief. In 2014 publiceerde hij Na de val, Nederland na 1989.

In samenwerking met het Duitsland Instituut Amsterdam

Aanmelden

Toegang tot de activiteiten van SPUI25 is gratis. Aanmelden is niet vrijblijvend. Wij rekenen op uw komst. Bent u verhinderd, dan graag doorgeven via [email protected] | T: 020 525 8142.