Teylers Ontmoet Filosofie

In Wandelen met meester Li gaat landschapsfilosoof Eric Brinckmann op stap met meester Li. Hoe bepaalt onze manier van kijken ons beeld van het landschap? Vanuit de westerse filosofie, met filosofen als Spinoza, Kant en Heidegger, en dichters als Goethe stelt hij vragen aan Li over natuur en landschap, waarop de klassieke Tao praktische antwoorden geeft.

Vooral de eigenzinnige raswandelaar Friedrich Nietzsche loopt mee en blijkt gaandeweg veel van Zhuang Zi weg te hebben, een van de grondleggers van het taoïsme. Hoe steekt onze gangbare manier van kijken eigenlijk in elkaar en hoe kan het anders? Li geeft oefeningen in kijken, lopen, mijmeren en het stimuleren van de intuïtie. Dit levert een verrassend ander landschap op!

Met het essay Extinctie over het begrip ‘uitsterven’ neemt René ten Bos in stijl afscheid als Denker des Vaderlands. De ortolaan en kuifleeuwerik verdwijnen. Met de insecten gaat het slecht. De zeeën zijn zo leeg dat men spreekt van waterwoestijnen. Kortom, het uitsterven van soorten gaat harder dan ooit, zo hard dat wetenschappers vrezen dat het vroeg of laat ook de mens raakt. Ons eigen voortbestaan staat dus ook op het spel, niet alleen dat van andere diersoorten.

Hoe hebben filosofen en wetenschappers over het einde van dier en mens nagedacht? René ten Bos neemt de lezer mee op een onheilspellende tocht die begint op de ‘plee’ van het universum en eindigt bij het ‘ondier’ dat in ons allen huist. Dwars door al het pessimisme en nihilisme heen ontwaart hij daarbij de mogelijkheid van een intieme relatie tot extinctie. Dat betekent dat we niet alleen de noodlottigheid van ons kunnen afwerpen, maar ook dat we onbedaarlijk kunnen lachen om onszelf en om wat ons het meest bedreigt. U vindt hier een leesfragment.

In Darwins engelen besteden samenstellers Tessa van Dijk en Norbert Peeters aandacht aan de vrouwelijke wetenschappers die van belang zijn geweest voor het werk van Charles Darwin. Darwin correspondeerde via talloze brieven met de voornaamste natuurgeleerden uit zijn tijd en tot dit netwerk behoren ook vrouwen. Darwin hecht veel waarde aan hun observaties, bevindingen en expertise. Wie waren deze vrouwelijke geleerden met wie Darwin brieven wisselde? Laat zoveel duidelijk zijn: deze vrouwen braken allen met het Victoriaanse ideaalbeeld van de vrouw en vochten zich binnen in het mannelijke academische bolwerk.