Best besproken week 8: vijf auteurs die vlammen in hun genre

Marijke Schermer - In het oog

Op een dag krijgt Nicola geen geld meer voor haar bacterie-onderzoek, terwijl ze iets groots op het spoor denkt te zijn. Op min of meer hetzelfde moment wordt ze volkomen onverwacht verlaten door haar geliefde. Dat verlies brengt eerdere verliezen naar de oppervlakte en brengt tevens verloren verlangens bij haar terug. Op drift geraakt hervindt ze de vrijheid. 

• Femke Essink in Trouw: 'Elke relatie heeft zo haar eigen geheim. Door dat van Nicola en Louis bloot te leggen, laat Schermer zien welke nieuwe mogelijkheden zich aandienen als je aangeleerd gedrag durft te bevragen. In het oog is zo'n wonderlijke roman die je kunt lezen en herlezen terwijl je ondertussen over je eigen leven en relaties nadenkt. Goedkoper dan therapie - en misschien ook wel doeltreffender.'
• Thomas de Veen noemt In het oog een pageturner in NRC (⚫⚫⚫⚫). 'Uiteindelijk laat Schermer haar roman zich onverwachts ontpoppen tot een scherpe generatieroman.' (...) '[een] verrassende greep waarmee Schermer haar roman boven het persoonlijke uit laat stijgen.'
• Lees ook het interview met Marijke Schermer in de Volkskrant van zaterdag 24 februari.

Maggie Nelson - De rode stukken: Autobiografie van een rechtszaak

Op een novembermiddag wordt Maggie Nelson gebeld door haar moeder: de zaak rondom de onopgeloste moord op Maggies tante Jane wordt heropend. Aangenomen werd dat Jane in 1969 het slachtoffer was geworden van een beruchte seriemoordenaar, maar de zaak werd nooit opgelost. Nu is er met behulp van DNA-onderzoek nieuw bewijs gevonden en lijkt een arrestatie aanstaande. Nelson volgt het onderzoek en de rechtszaak samen met haar moeder. Het zet haar aan het denken over geweld tegen vrouwen, over de deken van angst die haar jeugd en familie overschaduwde – en over haar eigen complexe verhouding tot haar moeder en de rest van haar familie.

• Joost de Vries in De Groene: 'In haar veelgeprezen, iconische boeken over queerness verliest Nelson zich graag in de filosofische, activistische theorie; De rode stukken is concreter, menselijker, warmer, bijtender, soms grappig. En natuurlijk lopen de genres en onderwerpen door elkaar heen, waarbij haar politieke bewustzijn opvlamt.'
• 'Nelsons boek illustreert dat een connectie met een moord de emoties scherper maakt, zichtbaarder, meer geladen.'
• Lees ook het interview met Maggie Nelson in Trouw van zaterdag 24 februari.

Rinke Verkerk - Het hele dorp wist het

Als Lenneke twaalf jaar is, wordt ze seksueel misbruikt door haar opa. Omdat Lenneke er niet met haar familie over kan praten, probeert ze dat met de rest van het dorp. Ook met Rinke, die al langer weet dat er ‘iets’ met Lenneke is – en dat het hele dorp dat ook weet, vindt of voelt. Terwijl Lennekes opa, de dader, zijn leven weer oppakt na zijn veroordeling, wordt Lenneke door het dorp gemeden. Hoe kan dat? Dat is de vraag waar Rinke Verkerk, inmiddels journalist, twintig jaar later wakker van ligt. Om die vraag te beantwoorden, zoekt ze contact met Lenneke en reconstrueert ze haar verhaal. En dat van haar familie, haar omgeving en andere betrokkenen.

• Joost de Vries in De Groene: 'Op een natuurlijke manier, zonder op intellectuele of literaire bronnen terug te grijpen, incorporeert Verkerk [Janet] Malcolms huiver [dat een true crime-auteur de misdaad gebruikt om er een sensationalistisch verhaal van te maken, red.]. Verkerk wil niet aan de haal gaan met Lenneke's verhaal, zegt ze, en laat haar bepalen wat en hoe er wordt verteld.'
• 'Ze vertelt het hele verhaal zonder sensationalistisch of sentimenteel te worden, vaak ook door de particuliere gebeurtenissen van Lenneke direct te koppelen aan de niet-particuliere statistieken. (...) Juist door Lenneke de ruimte te geven, lijkt het, geeft ze genoeg prijs dat je haar in al haar menselijkheid volledig voor je ziet.'

Jan Brokken - De ontdekking van Holland

Achter de eenvoudige witte vitrages van het Volendamse Hotel Spaander ligt de kiem van een cruciale periode in de Nederlandse kunstgeschiedenis. De gastvrijheid van uitbaters Leendert en Aaltje Spaander, de levendige avonden en de ateliers op de begane grond bleken vanaf 1881 een magneet voor grote getalen kunstenaars. Uit de hele wereld kwamen ze naar Volendam: ruim 1400 schilders, onder wie zo’n 200 vrouwen. Wat ze aan de Zuiderzee ontdekten waren de typisch Hollandse luchten en het destijds al beroemde Hollandse licht, maar ook verdraagzaamheid en openheid. Toch bleef Spaander als kunstenaarskolonie relatief onbekend – en dat is een kolfje naar de hand van Jan Brokken.

• Joke de Wolf in Trouw: 'Als een impressionist zet Brokken de verhalen en de kunst van de vele gasten in Volendam naast elkaar. Die zijn zorgvuldig bij elkaar gezocht, maar soms duizelt het.'
• 'Brokken schetst de sfeer vaker overtuigend. Zoals die van de beruchte jaarlijkse kerkmis in de laatste week van oktober. "Volendam was uitbundig, wulps," aldus de schrijver.'
• 'In dit boek glanst het vissersdorp nog even na.'
• Luister ook het interview met Jan Brokken bij OVT Radio (25 februari).

Derek Jarman - Moderne natuur

Nadat hij in 1986 met hiv werd gediagnosticeerd, koopt de Britse filmmaker en schrijver Derek Jarman (1942-1994) een stuk land met een houten huisje aan de kust van Kent. De houten muren schildert hij pikzwart, de felgele kozijnen laat hij intact, en in de kiezels rond het huis onder de rook van de kerncentrale van Dungeness begint hij aan zijn droomtuin.

• Sander Kollaard in de Volkskrant: 'Het boek getuigt op elke bladzijde van veerkracht, het bewonderenswaardige vermogen om altijd en overal een pleziertje te vinden, iets moois of interessants, vriendschap, een grap, iets om van te genieten. Zoals schrijver Olivia Laing het in haar ontroerende inleiding samenvat: zo 'gaan we allemaal, het donker uit en in; maar o, om zo gelaaid te hebben.'

• Lees een fragment uit In het oog
• Observerend, prachtig, wijs: Marijke Schermers In het oog
• Dol op Marijke Schermers vrouwen: gaat In het oog lezen!
• Lees een fragment uit De rode stukken
• Lees een fragment uit De ontdekking van Holland
• Lees een fragment uit Moderne natuur
• De tuinveranderende dagboeken van Derek Jarman, nu in vertaling