Frances FitzGerald, Martin Michael Driessen & Han Kang (de boekbesprekingen in de week van 16 november 2017)
20 november 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week aandacht voor Han Kang, en verder: Carlos Ruiz Zafón, Francesco Pecoraro, Margo Jefferson (de Volkskrant) Toni Morrison, Simon Schama (Trouw), Herman Koch en Wanda Reisel, Alan Hollinghurst, Roald Dahl (Het Parool) Frances FitzGerald, Martin Michael Driessen, Alasdair Gray, Hella en Sandra Rottenberg (NRC), Sally Rooney, Beatrice de Graaf en Catherine Nixey (Elsevier).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
'Welkom in het Slavernijmuseum.' Letter & Geest van Trouw laat acht specialisten aan het woord over welke onderwerpen en objecten dat museum zouden moeten vullen: Peter Frankopan, Mercedes Zandwijken, Machiel Keestra, Stijn Schoonderwoerd, Reggie Baay, Piet Emmer, Ellen Neslo en Nancy Jouwe. Maar er zijn ook boeken bij het onderwerp. Bas Maliepaard las Rob Ruggenbergs Piratenzoon: 'De verrassing van een nieuwe Ruggenberg zit hem vooral in de onderwerpskeuze. [...] Het historisch decor wekt hij met verve tot leven, vriendschappen en verliefdheid blijven juist te oppervlakkig.'
Janita Monna verbindt haar vorige woonplaats, Bonaire, aan de slavernij en aan Sinterklaas, met de oeuvres van Elis Juliana en Pierre Lauffer ('bieden mooie doorkijkjes van de Antilliaanse samenleving') en Frank Martinus Arion, auteur van 'indrukwekkende poëzie' en een 'ietwat onhandig en flink venijnig' vers over Sinterklaas. De redactie zocht ook de schrijvers en boeken bij elkaar die het beeld van de slavernij bepaalden, met Frantz Fanon, Anton de Kom, Cynthia McLeod, Ewald Vanvugt [fragment], Achille Mbembe [fragment], V.S. Naipaul, Multatuli en Pramoedya Ananta Yoer, maar ook Petrus. En een pagina apart voor de Amerikaanse bijdragen: van Mark Twain tot Ta-Nehisi Coates [recensie] en Colson Whitehead [fragment | recensie]. Jann Ruyters las een recente toevoeging: Toni Morrisons essaybundel The Origin of Others. 'Een eyeopener is het toch weer wel wat Morrison hier opdiept in kort bestek, uit bekende én vergeten teksten. [...] Morrison [toont] ook hier weer wijsheid en precisie, en inspireert tot kritisch lezen en herlezen.'
Een heel andere bewogen geschiedenis vertelt Simon Schama in zijn De geschiedenis van de Joden II. Erbij horen, 1492-1900. Co Welgraven: 'Door de geschiedenis te vertellen aan de hand van "gewone" mensen krijgt het boek iets lichtvoetigs. Het leest ook vlot weg, al bewandelt de auteur af en toe wel veel zijpaden waardoor je als lezer wel eens verdwaalt. [...] Maar de lichtvoetige toon verhult niet dat de geschiedenis van de Joden een aaneenschakeling is van discriminatie, haat, uitsluiting, vernedering, vervolging, geweld en pogroms, en dan moet de 20ste eeuw nog komen. Bijna wanhopig schrijft Schama dat Joden het nooit goed hebben kunnen doen.'
En Boek van de Week, ten slotte, is Han Kangs Wit [fragment]. Caspar Luckerhof ziet de schrijfster tot 'tot ongekende hoogte' komen. 'Wit is van een onpeilbare diepte. Het is een schitterende meditatie op het leven, waarin de auteur in tegenstelling tot haar vorige romans nu de schoonheid van de vergankelijkheid lijkt te hebben omarmd. Maar het is óók een poging om met literatuur iets te bewerkstelligen dat religie voor haar niet kon doen: de ziel van haar zus oproepen.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Maarten Steenmeijer sprak met Carlos Ruiz Zafón naar aanleiding van het verschijnen van Het labyrint der geesten, het laatste deel van het vierluik De schaduw van de wind. Ruiz Zafón gaat in het interview onder meer in op de politieke spanningen in Spanje: 'Ik woon al heel lang niet meer in Catalonië en kan me daarom niet identificeren met de emoties die daar nu zo hoog oplaaien. Ik kijk ernaar met een gevoel van afstand en weet dat er achter de schermen troebele belangen spelen die voor meer dan één generatie Catalanen slecht kunnen uitpakken. Daarom vind ik het moeilijk om wat er nu gebeurt als een farce te zien, al snap ik wel dat het gebeurt. Het is erg verontrustend allemaal. Het wordt met de dag onwaarschijnlijker dat het nog goed gaat komen.'
Bo van Houwelingen recenseert Onder een hemel van sproeten van Alex Boogers. '[H]et fanatisme waarmee Boogers zich vastbijt in de maatschappijkritische thema's degradeert zijn personages tot spreekbuizen ten bate van zijn eigen stokpaardjes,' aldus Van Houwelingen. Edwin Krijgsman las Francesco Pecoraro's Het leven in tijden van vrede [leesfragment]. 'Wie het zitvlees heeft om zich door deze enorme berg verheven geouwehoer heen te eten, wordt uiteindelijk onthaald op het daverende vergezicht dat Brandani's endlifecrisis ons gunt. En omdat we het geluk hebben dat Brandani een zeer belezen, erudiet man is, biedt dit epos en passant ook een blik op een halve eeuw westerse beschaving,' staat er onder meer in de recensie.
Margriet Oostveen wijdt een bespreking aan Margo Jeffersons Negroland [leesfragment]. 'Emancipatie heeft zoveel verstikkende kanten. Margo Jefferson laat ze allemaal zien, maar ontkent ook niet hoe Black Power haar uiteindelijk toch enigszins heeft bevrijd,' schrijft ze. En: 'Wat een wijs boek.' Van Maarten Doorman daarnaast een stuk over Paul Valéry's Cahiers, een boek met 'mooie observaties over het dichten' die volgens de filosoof soms prachtig verwoord zijn.
Verder:
- Arjan Peters over Jan Cremer, Sirenen (vier sterren)
- Hans Achterhuis over Susan Neimans Verzet en rede in tijden van nepnieuws (twee sterren) [leesfragment] en Gewone deugden van Michael Ignatieff (vier sterren).
- Taede Smedes over John D. Caputo, Hopeloos hoopvol (vier sterren)
- Remco Meijer over Rudy Kousbroek, Seks natuurlijk, maar vooral orde (drie sterren)
- Peter Swanborn over Raduan Nassars Een glas woede (vier sterren) en zijn Bijbelse landbouw (vijf sterren)
- Erik van den Berg over Maurice Gilliams, Elias of het gevecht met de nachtegalen (vier sterren)
- Bo van Houwelingen over Barber van der Pol, Hemelse dieren (twee sterren)
- Sander van Walsum over Patrick van IJzendoorn, Koel Brittannië (vier sterren)
- Pjotr van Lenteren over Petra van Helden, Kinderen van Adam (drie sterren)
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Maarten Moll interviewde Herman Koch en Wanda Reisel over hun briefwisseling Of heb ik het verzonnen?.'We zijn na vijftig jaar vriendschap diepgaander dan ooit in gesprek geraakt. We blijken voor elkaar bij nader inzien een soort minibiografie te hebben geschreven,' merkt Reisel in het gesprek op. Dirk-Jan Arensman sprak daarnaast Alan Hollinghurst over diens nieuwe roman De Sparsholtaffaire [recensie]. '[I]k [wil] het intieme leven van juist heel atypische mannen beschrijven, met al hun persoonlijke eigenaardigheden en preoccupaties. Mijn personages zijn geen "gay everymen". Sociale veranderingen hebben hun weerslag op hen maar spelen altijd op de achtergrond,' zegt hij onder meer in het interview. En Hans Renders recenseert Roald Dahls Liefs van Boy [leesfragment]. 'De humor in zijn kinderboeken waarmee hij bekend is geworden, zat er al vroeg in,' merkt Renders op.
Verder
- Arie Storm over Pieter Waterdrinker, Tsjaikovskistraat 40 (drie sterren) [leesfragment]
- Guus Luijters over Frits van Oostrom, Nobel streven (drie sterren) [leesfragment | recensie]
- Dieuwertje Mertens over Justine le Clercq, Krimp (vijf sterren)
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Menno de Galan bespreekt The Evangelicals van Frances FitzGerald voor NRC. Volgens hem is FitzGerald 'origineel in haar onderwerpkeuze, volhardend in haar studie, helder in haar compositie en taalgebruik'. Thomas de Veen recenseert daarnaast Martin Michael Driessens De pelikaan [leesfragment]. 'Uiteindelijk is De pelikaan méér dan een tragikomisch verhaal over menselijke overmoed of het onontkoombare lot,' stelt De Veen. 'Het gaat juist over de vervlechting van die twee. Over hoe de mens wijs moet worden uit die wirwar, die nog eens gecompliceerd worden door toeval en misverstand.'
Van Rob van Essen een stuk over de eerste Nederlandse vertaling van Alasdair Grays Lanark [leesfragment]. 'Lanark is meer dan een roman, het is een gebeurtenis, een van die boeken die vol zelfvertrouwen wacht op de volgende generatie lezers, in de wetenschap dat het die generatie hoe dan ook niet onberoerd zal laten,' schrijft Van Essen onder meer. Jaap Cohen wijdt een bespreking aan De sigarenfabriek van Isay Rottenberg [leesfragment]. 'Door een vergrootglas te leggen op het machtsspel rond de sigarenfabriek laten Hella en Sandra Rottenberg zien hoe een doorsnee Duits stadje reageerde op de komst van de nazi-machthebbers. Daarbij hebben ze veel oog voor de context waarbinnen het drama zich afspeelt: ze gaan niet alleen in op de politieke en economische omstandigheden, maar duiken ook in de achtergronden en motieven van de verschillende spelers,' aldus Cohen.
Casper van der Veen sprak voor de krant met Han Kang, van wie onlangs de roman Wit verscheen [leesfragment]. 'Ik schreef Wit toen ik vier maanden in Warschau verbleef,' zegt Han in het interview. 'Die stad werd tijdens de Tweede Wereldoorlog voor 95 procent verwoest, wat het tot een tragisch oord maakt. Op straat dacht ik er altijd aan hoe die stad was herrezen uit de as, maar ik dacht dan ook aan het korte leven van mijn zus. Ik probeerde Warschau door haar ogen te zien en aan haar blik alleen witte, reine dingen te schenken.'
Verder:
- Tim de Gier over Ned Beauman, Madness Is Better than Defeat (drie ballen)
- Janet Luis over Barber van de Pol, Hemelse dieren (twee ballen)
- Ellen de Bruin over Katherine Heiny, Standaardafwijking (drie ballen)
- Rob Hartmans over Willem de Bruin, De koningin van Paraguay (vier ballen)
- Maarten Huygen over Rita Chins The Crisis of Multiculturalism in Europe (drie ballen) en Assimilation oder Multikulturalismus? van Ruud Koopmans (drie ballen)
- Bram Vermeulen over Nelson Mandela en Mandla Langa, De presidentiële jaren (drie ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier krijgt de Nederlandse vertaling van Gesprekken met vrienden [leesfragment] door de de Ierse schrijver Sally Rooney, vertaald door Gerda Baardma, vier sterren van Irene Start. Ze noemt het 'gepassioneerd proza'. Daarnaast krijgen De toren van de Gouden Eeuw [leesfragment] door Gabri van Tussenbroek van Joppe Gloerich ('een uitstekend gedocumenteerde reconstructie') en Dagboek van een getuige door Astrid Holleeder van Gerlof Leistra ('een overtuigende aanklacht') eveneens vier sterren. En Gerry van der List bespreekt twee titels: Heilige Strijd van Beatrice de Graaf plaatst hij tegenover Eeuwen van Duisternis van Catherine Nixey [recensie]. Het tweede boek is volgens hem vlotter geschreven.
