Recensie: Overrompelende dreiging in zomers tafereel

Ghost Wall van Sarah Moss lag al een poosje op mijn to-do-leesstapeltje en op een koude regenachtige ochtend voor een late shift van mijn werk begon ik eraan. Na twee pagina's was ik helemaal weg, vertrokken naar een kampeerterrein gelegen in een zonnig Northumberland in de jaren negentig van de vorige eeuw. Een heel idyllisch tafereel, maar de dreiging na de eerste tien pagina's was zo aanwezig dat ik onder een dekentje en met kippenvel het 150 pagina's tellende boek in één ruk heb uitgelezen en meteen weer opnieuw wilde beginnen. Waarom opnieuw? Omdat er zoveel meer, zoveel suggestie in de woorden van Sarah Moss zit dat je het wel een tweede keer móét lezen. Een boekverkopersbespreking door Elly Ooms.

N.B. Ghost Wall is genomineerd voor de Women's Prize for Fiction 2019.

In de introductie wordt de spanning voor het vervolg meteen opgevoerd door een ingetogen beschreven offer van een jonge vrouw in de IJzertijd. De jonge vrouw staat weerloos tegenover haar familie en stamgenoten, wetende wat er zal komen en bijna begripvol waarom haar het leven ontnomen wordt.

Dan kom je in de jaren negentig, in het hoofd van de jeugdige Silvie, kort voor 'Sulevia, a local deity, goddess of springs and pools'. Met tegenzin is ze met haar ouders in een reënscenering van de IJzertijd terecht gekomen, met een hoofdrol voor haar vader, een enthousiast amateur-archeoloog, buschauffeur van beroep en een fulltime pestkop:

'Bloody hell, Mum, I said, how about a bit of toast instead, shove some sausages on sticks, but I could see from her face that I shouldn't have opened my mouth.
Dad was behind me. You know well fine they didn't have toast, he said, and if I catch you sneaking off to eat rubbish there'll be trouble, is that clear?'

Sylvie en haar ouders begeleiden een stel studenten en een professor die een week lang het leven van mensen uit de IJzertijd willen meemaken, maar het toch niet al te serieus nemen, gezien de sokken van de professor en de frisdranken die de studenten kopen bij het verderop gelegen benzinestation. Vader Bill neemt het daarentegen allemaal zeer serieus en je ziet zijn invloed groeien bij de professor, bijvoorbeeld in hun gesprekken over vechten:

'Dad and the Prof were talking about fighting, the way men do when they're really fighting about talking. (-)
But - said Dad. You can see, said the Prof, think about the stretch along Whin Sill, you've already got a bloody great escarpment running for miles, no possible need to stick a wall on top, doesn't make it any harder to cross or any easier to police, it's just a very impressive way of saying Rome Was Here. Yeah, said Dad, OK, but what about- Mum tensed. Her glance flickered towards him and away.'

Whin Sill is een deel van Hadrian's Wall tussen Engeland en Schotland. Was het om de wilden buiten het Romeinse rijk te houden of was het inderdaad om te laten zien wie de sterkste was? Bill wil graag geloven dat het Britse volk sterk was en is:

'Dad didn't like this line. Celts, I suppose, sounded Irish, and even though Jesus had only recently died at the time in question Dad didn't like the Irish, tended to see Catholicism in much the same light as the earlier form of Roman imperialism. Foreigners coming over here, telling us what to think.'

De jonge vrouw die in de IJzertijd werd geofferd krijg vorm in het leven van Sylvie die zich ook bijna overgeeft aan haar offer:

'Right said the Prof, Silvie, can we have a word with you, about the plan for tonight? It's something special. Come for a little stroll. I glanced at Mum, who didn't raise her eyes, and went.
They wanted to kill me at sunset. To march me up onto the moor to the beat of the drums and the bass chanting, to tie my hands and my feet, to put a rope around my neck that could be tightened and loosened for as long as blades and rocks could hold me wavering between life and death. Of course we won't actually hurt you, the Prof said, I hope you know that, Silvie.'

De Ghost Wall uit de titel speelt een bijzondere rol, maar dat laat ik aan de lezer om zelf te ontdekken. De opbouw van het verhaal hangt namelijk samen met de spanningsopbouw, die overigens tijdens het lezen volledig overrompelt.

Door Ghost Wall kijk ik voortaan in ieder geval met andere ogen naar de opvoeringen van veldslagen door een paar enthousiaste amateurs…

Elly Ooms is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.