Recensie: Op zoek naar de vissenman

Terwijl China bijna voortdurend in het nieuws is vanwege het Coronavirus, kwam An Yu’s roman Braised Pork uit bij Harvill Secker, een dromerig boek over rouw en vismannen in China en Tibet. An Yu woont en werkt in Beijing maar volgde creatieve-writingcursussen in Amerika en Parijs en stipt bijna achteloos de vernieuwingen voor de jonge rijkere Chinezen aan, voor de reislustige, goed verdienende inwoners van de miljoenensteden in China. Een boekverkopersbespreking.

Harvill Secker betaalde aan haar het hoogste voorschot voor een debuut in 2019, en kocht ook meteen haar tweede boek aan. Dat getuigt van geloof in de schrijver en maakt nieuwsgierig. An Yu maakt het zeker waar maar op sommige punten ook weer niet.

Het begin is zeker verrassend:

‘The Orange scarf slid from Jia Jia’s shoulder and dropped into the bath. It sank and turned darker in colour, hovering by Cheng Hang’s head, like a goldfish. A few minutes earlier, Jia Jia had walked into the bathroom, a scarf draped on each shoulder, to ask for her husband’s preference. Instead she had found him crouching, face down in the half-filled tub, his rump sticking out from the water.“Oh! Lovely, are you trying to wash your hair?” was what she had asked him.’

Hoe haar echtgenoot in het bad is geëindigd komt verder niet meer aan bod, het wordt haar ook niet duidelijk. Het huwelijk was niet geweldig maar het zo plotselinge overlijden brengt Jia Jia wel uit haar evenwicht. Cheng Hang heeft een tekening achtergelaten van een ‘fish man’, een figuur van een vis met een mannenhoofd, en deze tekening wordt het leidende thema in het boek. Jia Jia voelt zich aangetrokken tot deze vissenman, ze probeert er een schilderij van te maken, ze is kunstenaar maar het lukt haar niet om de man een gezicht te geven. Na haar eerste pogingen komt ze ook in haar droom een fish man tegen, in een waterwereld die haar steeds dieper trekt, en die waterwereld komt door de hele roman terug. Verbeeldt dat haar wanhoop, haar moeite met het leven?

Jia Jia is in de war, uit haar evenwicht, met haar gaan we op zoek naar haar familie, haar vader, een nieuwe liefde, haar inspiratie voor haar kunst. We komen met haar in een modern Beijing terecht, galeries, pubs, metro, de grote stad, allemaal zonder nadruk, een heel gewoon stadsgezicht in een moderne roman.

Een deel van het boek speelt zich echter af in Tibet. Daar komen we ineens in een veel esoterischer landschap terecht, de waterwereld en de fish man zijn daar meer op hun plaats lijkt het.

Af en toe doen An Yu’s zijpaden in het verhaal wat te los aan, en is de houding van Jia Jia wel erg matter-of-fact, bijna afwezig, dat doet wat gekunsteld aan. Haar onnadrukkelijke manier van schrijven doet wel aan Murakami denken, maar het voelt niet als imiteren, ze heeft het zich helemaal eigen gemaakt. Het is een goed geschreven boek: poëtisch, dromerig, maar met genoeg haakjes in de echte wereld om je aan vast te houden.

Alleen die titel: Braised Pork. Waarom is dit gerecht zo belangrijk dat het de titel is, zegt het toch iets over de afkomst van Jia Jia?

Elly Ooms is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.