Recensie: Verdwijnen in de mist

Een nieuwe Koos Meinderts zag ik aangekondigd staan bij uitgeverij Hoogland & Van Klaveren, met een prachtig omslag van zijn vrouw Annette Fienieg. Ik verheugde me meteen. Een boekverkopersbespreking van Mist.

In 2015 verscheen zijn roman De zee zien, een indrukwekkend verhaal over schuld, boete en schaamte dat zich afspeelt in een kleine kustplaats. Ook het net verschenen Mist speelt zich af in een kleine gemeenschap, op een eiland zonder naam, waar net als in De zee zien het geloof een belangrijke rol speelt. Koos Meinderts is een meester in het beschrijven van de dynamiek die daarbij hoort, zoals bijvoorbeeld in de hymne van het eiland:

‘Trots op onze schapen,
trots op onze vloot.
Hier zijn wij geboren,
hier gaan wij ook dood.’

Op heel subtiele wijze en met precies de juiste woorden word je als lezer meegenomen in een wereld waarin je soms wel even zou willen verblijven, maar waar je vaker hard uit weg zou willen zwemmen. Of langzaam verdwijnen in de mist, zoals de zestienjarige hoofdpersoon Jacob denkt. Jacob, een eilandjongen, die zich door het omringende water gekooid voelt:

‘Ik had een onbestemd verlangen naar het onbekende, eenzelfde verlangen dat ik had als ik een sinaasappelpapiertje, dun als vloeipapier, gladstreek onder de strijkbout van mijn moeder en toevoegde aan mijn verzameling, die ik kreukvrij opborg tussen de bladzijden van mijn Wereldatlas. Ik genoot van de kleurrijke afbeeldingen, portretten van betoverend mooie, verre meisjes, van sinaasappelplukkers, indianen, bloemen, vogels, papegaaien, maar meer nog van de exotische woorden die roken naar ver weg en nooit meer terug, woorden die ik proefde door ze zachtjes voor me uit te fluisteren, alsof ik een geheim gebed opzegde: Palagonia, Capricciosa, Moro, Caminito, Isidoro Pipia …’

Slechts twee dagen per jaar valt er iets te beleven op het eiland: op de Dag van het Schaap en het Feest van de Ansjovis. Feesten die altijd eindigen met dronken vechtpartijen, die geslecht worden met een klap en een borrel. En dan zijn er Jacobs zieke vader, zijn bemoeizuchtige vrijgezelle oom, en zijn ontluikende liefde voor Lucia, die lief, mooi en lekker is. En Maria Simons. Jacob is gefascineerd door haar. Wie is die vrouw, die vrij is, die haar leven opnieuw begint, die elke dag, naakt als een vis, een duik neemt in zee zodat ze schoon en zonder schuld aan de dag kan beginnen?

Mist is een rauwe, poëtische, verstilde roman over schuld, verdriet, liefde, lust en verlangen naar vrijheid:

Ik heb niemand nodig om weg te gaan, geen engel, geen God. Nee Heer, U hoeft niet met me mee naar de uitgang te lopen, ik kom er zelf wel uit, en U hoeft me ook niet te gaan zoeken en op Uw nek te nemen en terug te brengen naar Uw kudde.

Ik ben als schaap het liefst verloren.

In zijn pure, rake stijl weet Koos Meinderts je vanaf de eerste zin in het verhaal te trekken, waarvan je, als je het boek uit hebt, nog lang niet wilt dat het afgelopen is.

Graag, heel graag, een vervolg op Mist, want ik heb Jacob in mijn hart gesloten.

Marieke de Geus is boekverkoper bij boekhandel Het Martyrium