Recensie: Meegevoerd op kinderkruistocht: over Thea Beckmans Kruistocht in spijkerbroek

09 oktober 2023 , door Maritza Dubravac
| | |

Historische boeken? Dat was echt niets voor mij. Ik was twaalf, dertien, en ik wist heel goed wat ik leuk vond: hedendaagse, realistische verhalen. En toen kwam Simone van der Vlugt, en toen Kruistocht in spijkerbroek (#6 in de Grote Vriendelijke Honderd). Een geweldig boek. Het hele gegeven dat een jongen uit Amstelveen naar de Middeleeuwen wordt gestuurd en dan in de kinderkruistocht van 1212 terechtkomt al. Het is heel beeldend geschreven door Thea Beckman, je wordt meegevoerd in het verhaal. Dat is heel belangrijk, je wilt meteen verder lezen.

En toen gebeurde er iets geks: in plaats van hummend de gedicteerde bespreking van Maritza uit te typen, begon Daan Stoffelsen mee te praten.

  • Daan: Ja! Ik las het de afgelopen weken avond na avond voor aan mijn elfjarige, en het heeft een gekke aantrekkingskracht, ook door die afwisseling van hele heftige gebeurtenissen, om de paar pagina’s gaat er iemand, of een twintigtal kinderen dood, met fijne en veilige episodes. Die Dolf is wel een wijsneus en een manager, daar heeft Katinka Polderman gelijk in, maar de listen die hij uithaalt, om vijftig kinderen te redden, of zijn acties om de kinderen levend door de bergen te krijgen, zijn wel bewonderenswaardig. Plus: doordat Beckman een twintigste-eeuwse tijdreiziger heeft ingezet, is het commentaar op die tijd natuurlijker. Dat is een kunstgreep, maar het maakt die bizarre middeleeuwse wereld toegankelijker.
  • Maritza: Je bedoelt dat ze die gruwelijke gebeurtenissen begrijpelijker maakt?
  • Daan: Dat, maar ook dat die achtduizend kinderen zo slaafs achter een jongen met een visioen aanlopen. Dolf, Dolf Wega van Amstelveen zoals hij genoemd wordt, wordt daar opstandig van. Er ontstaat een contrast tussen zijn individualisme en het volgzame van die kinderen. Maar langzamerhand, ik ben met mijn dochter nu bij de Apennijnen, ze zijn bijna in Genua, worden die kinderen mondiger.
  • Maritza: Het boek is natuurlijk ook in 1973 geschreven, ondanks het werk van Tonke Dragt en Paul Biegel was de standaard realisme. Eigenlijk zijn boeken als Stad in storm en Hasse Simonsdochter, spannende en heel leerzame boeken, dat nog veel meer. Die geschiedenissen zijn echt tastbaar, je kunt naar Utrecht of Barneveld, en daar is het decor intact. En Kruistocht in spijkerbroek is niet alleen een hybride boek, met die tijdreis, maar ook meer een avonturenroman. Wat een heftige dingen gebeuren daarin.
  • Daan: En als je toch gaat vergelijken met de rest van Beckmans oeuvre: wat Dolf opvalt, is dat de natuur nog zo overvloedig is. Het landschap is amper bewoond of bewerkt, er zijn nog heel veel dieren, er is genoeg om op te jagen, of te vissen. Dat laatste is dan weer verboden in de Thule-trilogie, maar ook daar zijn flora en fauna pre-industrieel aanwezig. Oh, en wist je dat die hele Kinderkruistocht, de peregrinatio puerorum, waarschijnlijk eerder een reis van horigen van een lagere sociale klasse was? ‘Puer’ betekende in die tijd meer dan ‘kind’.
  • Maritza: Aha! Dat maakt het verhaal nog iets fictiever. Maar het einde herinner ik me niet meer. Jij?
  • Daan: Ik wist het niet meer, maar we hebben het boek nét uitgelezen. Ik weet eigenlijk niet of ik het een happy end vind. Ik bedoel: er zijn zoveel kinderen doodgegaan. En ja, de levensverwachting van Dolf is in de twintigste eeuw natuurlijk beter. Maar ik begrijp wel dat hij twijfelt, het is zo'n avontuur. En ik vraag me heel erg af wat zijn vrienden denken als ze zien dat hij gewoon verdwijnt.
  • Maritza: Misschien moet ik hem ook weer gaan lezen. De nummer 6 van de Grote Vriendelijke Honderd, dat is toch wel echt hoog.

Maritza Dubravac is kinderboekenverkoper bij Boekhandel Van Rossum.
Daan Stoffelsen is webredacteur van Athenaeum.nl en vader van twee.

Delen op

Gerelateerde boeken

pro-mbooks1 : athenaeum