Recensie: Charles Saatchi: lomp, verrassend, scherp, onvolledig en grappig

Charles Saatchi is de Wereldwijd Bekende Kunstverzamelaar die onder de dure, in een exclusieve antiekzaak opgepikte loep ligt van zo'n beetje iedereen die ook maar iets met kunst te maken heeft. Zijn invloed is zo groot dat hij met een knip van de vingers een kunstenaar kan maken of breken: als hij een kunstwerk koopt van een volslagen onbekende artiest dan bereikt deze direct wereldfaam, maar als hij een werk van een gerenommeerde kunstenaar verkoopt dan storten laatstgenoemde en diens carrière zich samen huilend op bed. Ook was Saatchi een grootmeester in de Britse reclamewereld en is hij getrouwd met een van 's werelds meest begeerde vrouwen: Nigella Lawson. Een man om nieuwsgierig naar te zijn, maar hij weigert pertinent geïnterviewd te worden. Gelukkig is er nu dit zelf-interview, zegt marten mantel.

Wereldvreemd is de man niet - het lijkt er vooral op dat hij een grondige controle wil houden over hoe hij zichzelf naar buitenbrengt. Uitgeverij Phaidon heeft hem waarschijnlijk deze controle kunnen bieden, want ze hebben hem zo ver weten te krijgen om voor eens en altijd antwoord te geven op de vragen die journalisten en critici al tientallen jaren aan hem willen stellen. My Name Is Charles Saatchi And I Am An Artoholic. Everything You Need To Know About Art, Ads, Life, God And Other Mysteries - And Weren't Afraid To Ask is een verzameling van zo'n tweehonderd vragen aan en antwoorden van Saatchi over kunst, zijn verleden in de reclamewereld en zijn privéleven.

Dat is een breed spectrum inderdaad, en de antwoorden wisselen dan ook van snedige maatschappijkritiek (‘What's the point of art?’- ‘To stop our eyeballs going into meltdown from all the rubbish TV and films we happily look at the rest of the time.’) tot bijvoorbeeld de informatie dat hij zo'n scherp gevoel voor hygiëne heeft dat hij zijn handen wast voordat hij gaat plassen. En de titel van het boek? Zijn antwoord op de vraag wat het eerlijkste is dat hij over zichzelf kan zeggen.

De stijl van zijn antwoorden schieten ook in stijl alle kanten op: je kunt ze indelen in de categorieën lomp, verrassend, scherp, onvolledig en grappig (‘What do you have in your bedroom at home?’ - ’I have that Nigella.’), wat het een nogal interessant boekje maakt. Soms praat hij een beetje langs de vraag heen en blijft een echt antwoord uit, maar hij kan het wel op zo'n manier verwoorden dat het eigenlijk helemaal niet uitmaakt.

‘You famously created the slogan 'Labour isn’t Working'. Were you a Tory? Are you a Tory?’ -’I once also threw myself into the Health Department’s Anti-Smoking campaign, visited emphysema wards, studied pictures of cancerous lungs, and came up with the grisliest copy I could – puffing away happily as I wrote. How sweet of you to think that advertising copy is written from the heart.’

My Name Is Charles Saatchi And I Am An Artoholic is niet alleen het door velen langverwachte interview met Saatchi. Het geeft vooral ook al die mensen die hem hadden willen interviewen een idee hoe het is om Charles Saatchi te interviewen.

Marten Mantel schrijft voor Vice en NRCNext.