Tips geschiedenis, met o.a. Auke van der Woud en Nikolaus Wachsmann (mei 2015)

• In De nieuwe mens schrijft Auke van der Woud over de culturele revolutie die in de negentiende eeuw plaatsvond. Vóór de negentiende eeuw waren de hoogste waarden volgens Van der Woud ‘geestelijk’ en stond het streven naar ‘het hogere’ voorop. In de negentiende eeuw maken deze waarden plaats voor andere heel aardse waarden en normen. Bernard Hulsman bedeelde De nieuwe mens vijf ballen toe in zijn bespreking voor NRC. In het stuk schrijft hij onder meer: 'Met zijn nadruk op de opkomst van de massaconsument gaat Van der Woud in De nieuwe mens weer met kracht het cliché te lijf dat de Nederlandse cultuur ook na de industriële revolutie in wezen “burgerlijk” bleef.’ En volgens hem laat Van der Woud 'wederom op indrukwekkende wijze' zien hoe cultuurhistorici meer aandacht zouden moeten besteden aan 'het lage, het platte, het goedkope, het onechte, het lege en het modieuze van de cultuur.' Op 23 april vertelde Van der Woude bij Met het oog op morgen over De nieuwe mens, u kunt dat interview hier terugluisteren.
• Eind maart verscheen de Canon van 700 jaar Joods Nederland, samengesteld en geredigeerd door Tirtsah Levie Bernfeld en Bart Wallet. In honderd overzichtelijke vensters wordt de geschiedenis van Joden in Nederland uit de doeken gedaan, opvallend is daarbij dat maar zes van de vensters over de Tweede Wereldoorlog gaan. Over de deze en andere keuzes sprak Trouws Stijn Fens met samensteller Wallet. Die zegt in het interview onder meer het volgende: ‘Voor de Joden in ons land is de Duitse bezetting een zeer donkere bladzijde en natuurlijk ook een grote breuk in hun geschiedenis. Het beeld van Joden als slachtoffers is wijdverbreid. Daar lopen we niet van weg, maar er is meer: we willen ook de enorme culturele rijkdom en creativiteit laten zien de Joden in al die eeuwen tentoon hebben gespreid. Aan de andere kant besteden we ook aandacht aan Joodse slagers en aan het Joods Maatschappelijk Werk. Het beeld kan niet rijk genoeg zijn.’
• 'Wachsmann beschrijft in grote lijnen de hele geschiedenis van de kampen, maar illustreert zijn verhaal met ontelbare persoonlijke lotgevallen. Dat maakt dit boek bijzonder, onthullend en intens treurigmakend,' aldus Hans Renders in Het Parool over Nikolaus Wachsmanns KL. Een geschiedenis van de naziconcentratiekampen. Ook Sofie Messeman liet zich, in Trouw, positief over het boek uit: 'Moeiteloos verschaft Wachsmann de lezer inzicht in de continu veranderende systematiek van de kampen, de politiek en de intriges, en laat hij hem doordringen tot in de krochten van de kampen, tot in de ervaringen van de individuele gevangenen en bewakers.'
• 'Het originele van de aanpak van Fawcett is dat hij het liberale project volgt aan de hand van denkers en doeners in vier landen die niet allemaal even liberaal zijn: naast Engeland en de Verenigde Staten ook Frankrijk en Duitsland,' aldus Hans Wansink in de Volkskrant over Edmund Fawcetts Liberalisme. Wansink noemt Liberalisme 'een rijk boek' en geeft het vier sterren. Nieuwsgierig? In het filmpje hieronder introduceert Fawcett zijn boek en op de website van Princeton University Press kunt u alvast een uitgebreid fragment uit de Engelstalige editie van het boek lezen.

Vorige keer tipten we:

• When the Facts Change is een verzameling van de meest spraakmakende essays van Tony Judt (1948-2010). De essays houden verband met de meest recente geschiedenis; over de Koude Oorlog, 9/11 maar ook het conflict tussen de Palestijnen en Israël. Toen Judt in 2003 over dat laatste onderwerp publiceerde, ontstond er een storm van kritiek, maar Judt zorgde er wel voor dat het debat en het denken over dit onderwerp voorgoed veranderde. 'This new and presumably last of Judt’s collections of scintillating journalism runs the gamut of his interests,' zo schrijft de New York Times. Jennifer Homans, Judts echtgenoot, selecteerde op unieke wijze de essays die ook nu nog relevant blijven. Bij Athenaeum voor de speciale prijs van € 29,95 te bestellen.
  
• Na de dood van de profeet Mohammed in 632 veroverden de Arabieren een land groter dan het Romeinse Rijk ooit was. Daarmee brachten zij binnen honderd jaar de Islam als godsdienst naar vele volkeren in de regio. Historicus en professor in New York Robert G. Hoyland maakt in zijn boek In God's Path gebruik van zowel islamitische als niet-islamitische bronnen om deze veroveringen te beschrijven. Hoyland toont de laatste inzichten uit het vakgebied. Een 'must read for anyone interested in a realistic portrayal of an often ‘mystically narrated’ saga'. (www.witheredpapyrus.com)
• Journaliste Laura Starink schreef De schaduw van de grote broer over de invloed van Rusland op landen als Letland, Polen en Oekraïne. In hoeverre heeft de Tweede Wereldoorlog de onderlinge verhoudingen van nu beïnvloed? En hoe zit het met de huidige oorlog in Oekraïne? Starink vertelt over haar boek bij VPRO's Bureau Buitenland (vanaf 32.06). Op athenaeum.nl een leesfragment.
• Ook in de Eerste Wereldoorlog al waren de cartoons van politiek tekenaar Louis Raemaekers geliefd en gehaat, blijkt uit Met pen en potlood als wapen. Waar de Duitsers een prijs op zijn hoofd zetten, werd hij in de Verenigde Staten met open armen onthaald. De Stichting Louis Raemaekers, opgezet door de Utrechtse kunsthistorica Ariane de Ranitz, betoont met de uitgave van dit rijkelijk geïllustreerde boek eer aan deze grote onbekende. Hans Straus in De Limburger: 'Het boek van De Ranitz beschrijft daarmee niet alleen de vele verdiensten van Raemaekers als politiek tekenaar, maar belicht ook het scherpe inzicht van de kunstenaar in de ontwikkelingen in zijn tijd.' Tot en met 12 april 2015 wijdt het Limburgs Museum in Venlo een tentoonstelling aan Raemaekers’ werk.