Recensieoverzicht: Ilja Leonard Pfeijffer, Lars Kepler, Kluun, Virginia Woolf, Marja Pruis (15 februari 2017)

'Want het revolutionaire voelen en denken werd niet alleen weerspiegeld in de Russische romans, de literatuur speelde zelf een activerende rol in het ontstaan ervan. Dat kwam niet zozeer doordat er zoveel goede Russische schrijvers waren, maar vooral doordat de censuur geen mogelijkheid bood tot een gewone, vrije uitwisseling van ideeën, of deelname aan het politieke debat. In de romanwereld vond die uitwisseling tot op zekere hoogte wel plaats, onder andere doordat schrijvers zich konden verschuilen achter hun personages,' betoogt Sjen Scheijen in een groot stuk over de prerevolutionaire, negentiende-eeuwse Russen: Dostojevski, Boelgakov, Babel, Bely, Fedin, Blok, Conrad, Paustovsokij, Pasternak.

Thomas van den Bergh las Bert Wagendorps Masser Brock [onze recensie] ('En omdat hij volop ruimte geeft aan narratieve uitstapjes naar Massers familiegeschiedenis en de ontstaansgeschiedenis van De Nieuwe Tijd, krijgt dit vuistdikke boek op den duur iets oeverloos.'), en Rolf Bos sprak met het duo achter Lars Kepler, bij gelegenheid van het verschijnen van Jager: 'Ik vind het reuze spannend om verhalen over hem én met hem te bedenken. Toen we begonnen dachten we in totaal acht boeken over hem te schrijven, en dat we dan wel klaar met Joona zouden zijn. Nu weten we dat het er meer gaan worden.'

Arjan Peters geeft één ster aan de nieuwe Kluun: 'Een boek over de leegte - van roem, en van een zogenaamde vriendschap die de ongelijke verhouding van stoere bink versus lulletje rozenwater nooit te boven is gekomen, zodat er ook niets pijnlijks aan is dat ze elkaar tergen of gebruiken als hun dat goed uitkomt. Het is geen wet dat een boek over de leegte ook een leeg boek moet opleveren. DJ is dat wel geworden.' En Taede Smedes las de nieuwe Yuval Noah Harari, Homo Deus [leesfragment ('Ongelooflijk boeiend, maar Harari is geen filosoof of natuurwetenschapper en zowel zijn historische reconstructies als zijn speculaties over de toekomst rammelen flink. Maar hij is een goede verteller die aan de hand van anekdotes en historische voorbeelden een beklemmend doemscenario voor de toekomst uit de doeken doet.') en is enthousiaster over Floris Cohens Het knagende weten ('een prachtige studie, ofschoon wat wollig geschreven, over hoe sinds de opkomst van de moderne natuurwetenschappen over geloof en wetenschap is gedacht').

Kortere stukken:

• Arjan Peters schrijft zijn column over Het reizende detail in de kunst van 1400 tot 1500, onder redactie van Mariëtte Haveman [onze recensie]
• Katinka Polderman bladert door Ina van der Meulen (red.), LevenXL, Maria Barnas, Gijs Scholten van Aschat e.a., Het laatste tabou. Kunstenaars en inkomen, en Haalt de PvdA 2025?
• Aleid Truijens over Natasza Tardio, Francien de Zeeuw. Van verzetsheldin tot eerste vrouwelijke militair, vier sterren, 'een ontroerend en boeiend levensverhaal, even helder en rechttoe rechtaan opgeschreven als het karakter van de heldin moet zijn geweest'
• Onno Kleyn over Christianne Muusers, Het verleden op je bord ('In weinig maar zeer zorgvuldige woorden krijg je een uitstekend inzicht in de culinaire mores en voorkeuren van de voorbije eeuwen.'), Karin Vaneker, Vorstelyk tafelen. Een culinaire wereldreis ('het heeft allemaal iets chaotisch'), en Lizet Kruyff, Jeroen Thijssen, Puntneuzen & kersenpitten ('een prachtig uitgevoerd, secuur boek'), respectievelijk vier, drie en vier sterren
• Hans Bouman over Truman Capote, Alle verhalen, vier sterren: 'Schijnbaar terloopse maar veelzeggende observaties verraden het vakmanschap van de jonge auteur.'
• Wim Bossema over Ngugi wa Thiong'o, Birth of a Dream Weaver, drie sterren
• Jan Luijten over Bov Bjerg, Auerhaus [toelichting door de vertaler], vier sterren: 'Hij heeft de sfeer en de toon in de woongroep goed getroffen, zodat de lezer zich een levendig beeld kan vormen van de dolle maanden in het Auerhaus en het tragische einde.'
• Marcel Hulspas over Charles Caspers en Peter Jan Margry, Het Mirakel van Amsterdam, vier sterren: 'Jammer genoeg is het boek vaak langdradig (de auteurs mopperen dat hun collega's uit vroeger eeuwen langdradig zijn - ze kunnen er zelf ook wat van) en loopt de lezer tegen het einde vast in een wirwar van beschouwingen en anekdotes. Maar het onderwerp is zó origineel dat deze recensent geen bladzijde had willen missen.'
• Bo van Houwelingen over Maria Barnas, Altijd Augustus [leesfragment], drie sterren (? - RED.): 'Op alle niveaus en uiterst fijnzinnig toont Barnas zo de metamorfose van een meisje.'

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.