Recensie: De gevangene van Azkaban: mijn eerste, geweldige Harry Potter

46! Harry Potter en de gevangene van Azkaban was het deel waarmee ik in de reeks viel. Ik dacht: dat is fantasy, dat is niet voor mij, maar door dit spannende verhaal, die magische wereld en die geweldige vriendschap begon een lange liefde voor Harry Potter.

• Lees Daan Stoffelsen over Harry Potter en de steen der wijzen
• Lees Stoffelsen ook over Harry Potter en de geheime kamer
• Op Athenaeum.nl willen we met boekentips, recensies en fragmenten de hele Grote Vriendelijke Honderd recht doen. Alle items staan hier.

Het begin van een verslaving aan Rowlings reeks

Ik hield sowieso van lezen, ging veel naar de bibliotheek of de boekhandel met mijn moeder of oma, en ik dacht dat ik heel goed wist wat ik goed vond. Geen fantasy in ieder geval. En toen had mijn moeder het derde deel geleend, want de andere delen waren uitgeleend. Ik heb het bijna drie weken niet aangeraakt, en toen wees mijn moeder me er nog eens op, voor het boek terug moest. Ik was om. Het was het begin van een verslaving. Deel 1 en 2 vroeg ik voor mijn verjaardag, later ook deel 3.

Waardoor dat kwam? Misschien zijn het de eerste hoofdstukken, de eerste zinnen al, onderkoeld en veelbelovend:

‘Harry Potter was in veel opzichten een ongewone jongen. Ten eerste was de zomervakantie zijn minst favoriete tijd van het jaar en ten tweede wilde hij dolgraag huiswerk maken, maar was hij gedwongen dat stiekem te doen, in het holst van de nacht. En dan was hij ook nog een tovenaar.’

‘Ook nog een tovenaar’!

De mix tussen veilig en duister

Misschien ook is het de mix tussen het fijne, veilige dat de eerste delen, toch echt kinderboeken, bepaalde, en de groeiende gruwel — zou dat evenwicht verklaren waarom De gevangene van Azkaban hoger in de Grote Vriendelijke Honderd staat dan De geheime kamer? Harry groeit op, en de boeken groeien mee. Het gevaar is groter, de dementors komen in beeld — en toch zijn er veilige elementen, Harry krijgt zelfs een vaderfiguur. En net als in de hele reeks is er die verwarring wie goed is en wie slecht: de massamoordenaar Sirius Zwart, de verrader, blijkt een vriend. Met Lupos is ook iets aan de hand. Die wendingen verrasten me en bevielen me — Rowling heeft daar een groot talent voor.

En natuurlijk hielp de fantastische vertaling van Wiebe Buddingh'. In tegenstelling tot Daan vind ik de naam Perkamentus voor Dumbledore bijvoorbeeld geweldig gekozen, er spreekt ouderdom en boekenliefde uit. Zijn vertalingen onderstrepen dat goede jeugdliteratuur ook goede vertalers nodig heeft. Natuurlijk heb ik later wel de Engelse edities gelezen, maar dat doet niet af aan zijn prestatie.

Hoewel ik nog steeds dol ben op Harry Potter en dankbaar ben wat het me als jonge lezer heeft gebracht, wil ik wel aangeven dat ik als volwassen lezer teleurgesteld ben in Rowling en haar transfobische uitspraken. Uitspraken die - zeker met haar bereik en invloed - gevaarlijk en schadelijk zijn voor de trans gemeenschap. Niettemin: De gevangene van Azkaban wijdde mij in in de wereld van Harry Potter, en achteraf gezien bevat het boek puzzelstukjes voor het geweldige grote verhaal dat Rowling vertelt. Het boek heeft een functie, net als boek 5, dat sommigen overbodig vinden, om de queeste, de magische strijd tussen goed en kwaad tot in detail geloofwaardig te maken. Een boek om naar terug te keren.

Maritza Dubravac is kinderboekenverkoper bij Boekhandel Van Rossum.