Leesfragment: De stad en zijn onvaste muren

Vanaf vandaag is de nieuwe Haruki Murakami te koop in al onze boekhandels: De stad en zijn onvaste muren (Machi to sono futashikana kabe (街とその不確かな壁)), in de vertaling van Elbrich Fennema. En donderdag 19 september spreekt Fennema erover bij Athenaeum Haarlem! Lees nu het eerste hoofdstuk en koop dat boek!

Een zeventienjarige jongen wordt verliefd op een meisje van zestien. Tijdens hun lange gesprekken vertelt ze hem over een door muren omsloten stad, waar haar échte ik woont.

Wanneer het meisje verdwijnt, begint voor de jongen een levenslange zoektocht naar deze ommuurde stad met eenhoorns, een bibliotheek met oude dromen, een torenklok zonder wijzers. Het lukt hem jaren later om dromenlezer te worden in deze stad en het alter ego van zijn jeugdliefde te vinden. Alleen herkent zij hem niet.

Terug in de oorspronkelijke wereld wordt hij geconfronteerd met wezensvragen over droom en werkelijkheid, zelf en schaduw, hart en wil. Kiest hij voor de werkelijke wereld of voor de stad met onvaste muren?

In zijn eerste roman in zes jaar trekt Haruki Murakami opnieuw een fonkelend universum op waarin droom en werkelijkheid, zelf en schaduw, eenzaamheid en verbinding door elkaar lopen. Hij borduurt losjes voort op een inmiddels legendarisch vroeg verhaal in zijn oeuvre, en op de droomstad uit Hard-boiled Wonderland en het einde van de wereld. Liefhebbers en nieuwe lezers zullen genieten van de ongeëvenaarde Murakami-magie. En meegesleept worden door een van de mooiste liefdesverhalen uit zijn rijke oeuvre.

• Lees fragmenten uit Murakami’s boeken
  • Romanschrijver van beroep
  • De moord op de commendatore II. Metaforen verschuiven
  • De moord op de commendatore I. Idea verschijnt
  • 1q84
  • Luisteren naar de wind
• Lees Emilie Franse over Norwegian Wood
• Lees ook Jacques Westerhoven over het vertalen van Kangoeroecorrespondentie

Deel 1

1

Jij hebt me over deze stad verteld.
Op een avond die zomer, terwijl we de zoete geur van gras opsnoven, liepen we stroomopwaarts door de rivier. We passeerden een paar keer kleine draaikolken achter dammetjes van zand, af en toe bleven we staan en dan keken we naar de smalle, zilveren visjes die zwemmen in stilstaand water. We hadden allebei al een poosje eerder onze schoenen uitgetrokken. Het water waar we doorheen waadden spoelde fris rond onze enkels en de zanderige bodem omhulde onze voeten – als een zachte wolk in een droom. Ik een jongen van zeventien, jij een meisje van zestien.
Jij liep een stukje voor me uit, van zandbank naar zandbank, met je rode sandalen achteloos in je gele schoudertas van kunststof gepropt. Aan je natte dijen bleven kletsnatte planten plakken die aantrekkelijke groene leestekens vormden. Mijn versleten witte sneakers bungelden aan mijn handen.
Jij liet je, vermoeid van het lopen, achteloos in het opgeschoten gras zakken om te gaan zitten en keek zonder een woord te zeggen omhoog. Twee vogeltjes vlogen naast elkaar door de lucht en slaakten scherpe kreetjes. In de stilte begon een voorbode van blauwe duisternis ons te omhullen. Toen ik me naast je liet zakken, werd ik bevangen door iets vreemds. Alsof jouw lichaam en mijn hart door duizenden onzichtbare draden nauwkeurig met elkaar waren verbonden. De minste beweging van je ooglid of een subtiele trilling van je lippen bracht mijn hart in beroering.
Op een moment als dit zijn we allebei naamloos. De levendige gedachten van een zestienjarige en een zeventienjarige op het gras van een rivieroever in de schemering op een zomeravond – dat is alles. Nog even en boven onze hoofden zullen geleidelijk de sterren beginnen te schitteren, maar ook de sterren zijn naamloos. Op het gras van een rivieroever van een naamloze wereld zitten we naast elkaar.
‘De stad is rondom omsloten door hoge muren,’ zeg je opeens. Van achter in de stilte heb je woorden gevonden en tevoorschijn gehaald. Als iemand die eigenhandig uit een diepe zee parels heeft weten op te duiken. ‘De stad is niet zo groot. Maar ook weer niet zo klein dat je alles in één keer kunt overzien.’
Het is de tweede keer dat je over deze stad begon. En de stad had blijkbaar hoge muren die hem rondom omsloten.

Afgaand op wat je verder vertelt, heeft de stad één mooie rivier en drie stenen bruggen (de Oosterbrug, de Oude Brug en de Westerbrug), hij heeft een bibliotheek en uitkijktorens, er is een verlaten ijzergieterij en er zijn eenvoudige woonblokken. In het vage licht van de naderende schemering kijken jij en ik, met de schouders tegen elkaar aan geleund, uit over deze stad. Op sommige momenten vanaf een verre heuvel met tot spleetjes geknepen ogen, dan weer met onze ogen wijdopen van zo dichtbij dat we hem bijna kunnen aanraken.
‘In deze stad, die is omsloten door hoge muren, daar leeft mijn échte ik,’ zeg je.
‘Dus de jij die ik nu voor me zie, ben jij niet echt,’ is mijn voor de hand liggende wedervraag.
‘Inderdaad. De ik die nu hier is, is niet mijn ware ik. Het is niet meer dan een substituut. Het is enkel een soort bewegende schaduw.’
Daar dacht ik over na. Een soort bewegende schaduw? Maar ik besloot mijn mening voorlopig voor me te houden.
‘En wat doet jouw échte jij dan in deze stad?’
‘Ik werk in de bibliotheek,’ antwoord je zacht. ‘Daar werk ik van ongeveer vijf uur ’s middags tot ongeveer tien uur ’s avonds.’
‘Ongeveer?’
‘Alle tijdsaanduidingen daar zijn “zo’n beetje”. Op het plein in het centrum staat wel een hoge torenklok, maar die heeft geen wijzers.’
Ik stel me een torenklok zonder wijzers voor. ‘En kan iedereen zomaar die bibliotheek binnenlopen?’
‘Nee. Daar kan niet iedereen vrijelijk binnenlopen. Om erbinnen te komen is een speciale bevoegdheid nodig. Maar jij kunt er wel naar binnen. Want jij hebt die bevoegdheid.’
‘Zo’n speciale bevoegdheid... om wat voor bevoegdheid gaat het dan?’
Je glimlacht vriendelijk. Maar je geeft geen antwoord op mijn vraag.
‘Stel dat ik daarnaartoe zou gaan, kan ik dan jouw ware zelf ontmoeten?’
‘Als het je lukt om die stad te vinden. En als...’
Op dat punt doe jij je mond dicht en je begint licht te blozen. Maar ik kan jouw onuitgesproken woorden niet verstaan.
En als je werkelijk op zoek bent naar mijn ware ik... dat zijn de woorden die jij toen niet uitsprak.
Ik sla zacht mijn arm om je schouder. Je draagt een lichtgroene mouwloze jurk. Je voorhoofd raakt mijn schouder. Maar degene om wie ik in deze zomerse schemering mijn arm heen heb geslagen, is niet de ware jij. In jouw woorden is dit niet meer dan een schaduw die een substituut van jou is.
De ware jij bevindt zich in een stad die omsloten is door hoge muren. Daar zijn mooie zandbanken waar wilgen welig groeien, daar zijn een aantal lage heuvels, en er zijn ook plekken waar stille eenhoorns komen. Mensen wonen er in oude woonblokken en zij leiden weliswaar eenvoudige levens maar komen niets tekort. De beesten eten graag de bladeren en de vruchten van de bomen die in de stad groeien, maar veel van hen bezwijken in de lange winter, wanneer de sneeuw zich opstapelt, aan de kou en de honger.
Hoe sterk verlangde ik er niet naar om die stad binnen te gaan. En daar de ware jou te ontmoeten.

‘De stad is omsloten door hoge muren en het is moeilijk erbinnen te komen,’ zeg je. ‘Eruit weggaan is nog moeilijker.’
‘Hoe kun je daar binnenkomen?’
‘Je hoeft er alleen maar naar te verlangen. Maar ergens met heel je hart naar verlangen is niet zo eenvoudig. Misschien vergt het wel tijd. Misschien moet je in die tijd wel allerlei dingen opgeven. Dingen die belangrijk voor je zijn. Maar geef niet op. Hoeveel tijd het ook vergt, de stad verdwijnt niet.’
Ik beeld me in dat ik in deze stad de echte jou ontmoet. Ik stel me het uitgestrekte bos van appelbomen voor dat prachtig tiert buiten de stad, en de drie stenen bruggen die de rivier overspannen, en de geluiden van de nachtvogels die zich niet laten zien. En de kleine, oude bibliotheek waar de echte jij werkt.
‘Er is daar altijd een plek voor je,’ zeg je.
‘Een plek voor mij?’
‘Ja. In de stad is er maar één positie vacant. Die neem jij dan in.’
Wat voor positie zou dat zijn?
‘Dan word je dromenlezer,’ zeg je met gedempte stem. Alsof je me een belangrijk geheim toevertrouwt.
Ik schiet onwillekeurig in de lach. ‘Ik kan me mijn eigen dromen niet eens herinneren. Dat wordt nog wat als zo iemand dromenlezer wordt.’
‘Nee hoor, de dromenlezer hoeft zelf niet te dromen. Je hoeft alleen maar in het magazijn van de bibliotheek de talloze “oude dromen” te lezen die daar liggen opgeslagen. Maar het is niet iets wat iedereen kan.’
‘Maar ik zou het kunnen?’
Jij knikt. ‘Ja, jij kan dat. Jij beschikt over die kwalificaties. En de ik die daar is helpt je met dat werk. Elke avond ben ik aan je zijde.’
‘Ik ben dromenlezer, en in het magazijn van de bibliotheek van de stad lees ik elke avond talloze “oude dromen”. En jij bent altijd aan mijn zijde. De echte jij,’ herhaal ik hardop de aangegeven feiten.
In mijn armen trillen jouw blote schouders een beetje. En opeens verstijf je, in je lichtgroene jurk.
‘Inderdaad. Maar je moet één ding goed onthouden. Stel dat ik jou in deze stad ontmoet, dan herinnert de ik die daar is zich helemaal niets van jou.’
Waarom?
‘Begrijp je niet waarom?’
Ik snap het. Ja, degene om wie ik nu zacht mijn armen heen heb geslagen, is niet meer dan een substituut van jou. De echte jij woont in die stad. In de rondom door hoge muren omsloten, verafgelegen raadselachtige stad.
Jouw schouders in mijn armen zijn heel zacht en warm, en ik kan me niet voorstellen dat het niet de schouders zijn van de echte jij.

© 2023 Harukimurakami Archival Labyrinth
© 2024 Nederlandse vertaling Elbrich Fennema