Recensie: Een bewaarde kogel en ander verdriet dat doorwerkt: Marco Kunsts Patroon is een rijk, compact boek

Na het sprookjesachtige Het verlangen van de prins (2020, 10+, met illustraties van Marieke Nelissen) en Offline (2021, science-fiction, 10+) schreef Marco Kunst Patroon (2022, 13+), dat op de shortlist van De Boon voor kinder- en jeugdliteratuur en nu ook op die van de Woutertje Pieterseprijs. Weer een heel ander, knap boek, waarin Mylo (16) per ongeluk zijn beste vriend vermoord, en ontdekt hoe verdriet generaties doorwerkt — en dat wat mij betreft al vanaf 9 te lezen is.

N.B. Lees op onze site ook Neeltje Velthuis & Jasmijn Verhees over Het verlangen van de prins, en de eerste pagina’s van Patroon. Patroon staat ook op plaats 74 in de Grote Vriendelijke 100, en werd in drie kranten als een van de beste boeken van 2022 genoemd.

Mylo heeft dus per ongeluk zijn beste vriend vermoord, bij het klooien met een hamer en een kogel. Écht zijn beste vriend: Mees en Mylo waren vrienden sinds hun geboorte, hun moeders waren vriendinnen, ze schelen maar vier dagen. Het ongeluk brengt hem in groot isolement. Hij mag niet naar de begrafenis, zijn vrienden willen niets meer van hem weten, zijn moeder weet geen raad met hem... Zijn therapeut vraagt hem alles op te schrijven, en dat lezen we. We lezen over het verdriet dat hem overkomt, het zwarte gat waarin hij valt, en je ziet hoe ingrijpend die ene gebeurtenis is, hoe iedereen hem uitspuugt en hoe eenzaam hij wordt.

Maar ook over zijn opa, met wie hij in het geheim naar diens geboorteland trekt. Daar, in de Verenigde Staten, ligt zíjn trauma. Ooit, hij was niet veel ouder dan Mylo nu, was hij soldaat, en kon hij drie kameraden redden, maar hij bevroor. De kogel die hij toen niet gebruikte, heeft hij bewaard. Net als het trauma, dat zijn relatie met zijn zoon heeft verziekt, en die verhouding heeft op zijn beurt ervoor gezorgd dat Mylo’s vader vertrok toen Mylo nog maar drie was.

Eigenlijk zijn die drie mannen allemaal kapot vanbinnen, en die emoties weet Kunst heel knap te vatten. Hij verweeft die verhalen heel goed — zie je de dubbele betekenis van de titel al? — en zet stilistisch een overtuigende tiener neer. Wat ik ook mooi vind: Patroon raakt aan veel kwesties, er staat heel veel in, en toch is het geen dik boek, er zijn geen losse eindjes. Die rijkdom en compactheid maakt het boek een belangrijke kanshebber voor de jeugdboekenprijzen.

Joan Windzak is winkelchef van Athenaeum Boekhandel Zuidoost.