Alexander Schimmelbusch, Jonas Jonasson, Craig Unger en Toni Morrison (de boekbesprekingen in de week van 15 augustus 2018)

20 augustus 2018
| | | | | | | | | | | | | | | |

Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften waarin deze week uitgebreid aandacht voor Alexander Schimmelbusch, Uwe Tellkamp, Philipp Blom, Jan Wagner (Trouw), Jim Dodge, Mohsin Hamid, Godfried Bomans (de Volkskrant), Milena Michiko Flašar, Jonas Jonasson (Het Parool), Craig Unger, Zadie Smith, Erik Jan Harmens, Richard Powers (NRC Handelsblad), Toni Morrison en Viet Thanh Nguyen (De Groene Amsterdammer).

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.

Delen op

De bijlage 'Zomertijd' is gewijd aan Duitsland en Wim Boevink, die eerder een lyrische column wijdde aan Alexander Schimmelbusch' Hochdeutschland (Opperduitsland verschijnt dit najaar in vertaling), interviewt de auteur. 'Ik denk dat de roman schildert dat we ons in een politiek instabiele situatie bevinden, en dat de heersende dogma’s van de markteconomie nog maar weinig mensen overtuigen en dat het vasthouden eraan tot mislukken is gedoemd. We staan voor een omwenteling, eens zal die komen. Mijn boek wil niet prekerig zijn, het beschrijft wat er zou kunnen gebeuren.'

Dé literaire discussie in Duitsland gaat telkens weer om de Tweede Wereldoorlog, tekent Annemieke Hendriks op, en Uwe Tellkamp (De toren [toelichting door de vertaler]) staat er nu centraal in. 'In zijn stad Dresden uitte hij zich voor een bijna duizendkoppig publiek ongemeen kritisch over de in zijn ogen ruimhartige vluchtelings- en immigratiepolitiek van de regering-Merkel. Zo beweerde hij dat 95 procent van alle vluchtelingen enkel naar Duitsland kwam om er te profiteren van het sociale systeem. Tellkamp had vooral angst, bekende hij, voor de uitholling van liberale waarden door een dreigende islamisering.'

Andrea Bosman las Philipp Bloms Bij storm aan zee ('Het is echt opletten in deze in elkaar verstrengelde verhalen, maar Blom is een knap en meeslepend verteller die de regie niet verliest.'), en Jann Ruyters prijst Friedrich Dürrenmat (De belofte, De val, Pech, Smithy [fragment], 'De mistroostigheid herinnert aan Simenon, maar Dürrenmatt is in zijn pessimisme sardonischer dan zijn Belgische collega.').

Janita Monna over Jan Wagners Regentonvariaties [toelichting door de vertaler]: 'Die hele bundel heeft wel iets van een natuurgids, eentje die trouwens prachtig in het Nederlands vertaald is door Ria van Hengel. Met eenzelfde aandacht als voor de "sluipgeer" schrijft Wagner (1971) over de zilverdistel of over moerbessen.'

Marjolijn van Heemstra, ten slotte, bekent desgevraagd haar liefde voor Poolse schrijvers. 'Deze Polen houden me bij de les. Niets is vanzelfsprekend en zeker vrede niet. Het zijn trouwens ook gewoon steengoede schrijvers allemaal, die over meer schrijven dan alleen tragedie. Er is iets aan hun toon, opgeruimd, toegankelijk, met een soort lichtheid - zou het typisch Pools zijn? Een verlangen om de grote dingen te bestrijden met kleine taal? Er spreekt een buigzaamheid uit al dat werk, een talent voor overleven.' Met Aleksander Wat, Jan Paul Hinrichs' Lemberg-Lwow-Lviv, en Czeslaw Milosz' Een dichter vergeet niet.

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nlTrouw is te koop bij het Nieuwscentrum. 

 

'Na Serial volgde nog veel meer, en in een verbazingwekkend tempo joeg ik er tientallen uren audio doorheen, allengs hongeriger wordend naar meer, spannender, nieuwer, opwindender.' Hugo Blom ontdekte de podcasts. Moet hij nu over op luisterboeken? Mwah. 'Het succes van podcasts is nu net dat het zo mooi past als gelijktijdige activiteit, tijdens het reizen, strijken en hardlopen. Daar horen audioverhalen op maat bij, niet een boek dat nog 7,5 uur van je vraagt terwijl je net staat uit te hijgen van je 10 kilometer.'

John Schoorl steekt een laudatio af voor Jim Dodge's Fup: 'Alle zinnen, personages en situaties zijn treffend, grappig, liefdevol, spiritueel, rauw, mysterieus en ontroerend, in een recht-zo-die-gaatritme opgeschreven.' En Akwasi vertelt dat De kleine prins hem introduceerde in de poëzie ('Dit kinderboek zouden volwassenen ook moeten lezen.').

Het leukste fragment uit de Nederlandse literatuur volgens de mensen van de Volkskrant is geschreven door Godfried Bomans. Jurylid Jeroen van Merwijk: 'Bomans is de beste. Hij was niet alleen onbedaarlijk grappig, hij was ook een grandioze stilist.'

Haroon Ali, ten slotte, herontdekt Lahore aan de hand van Mohsin Hamid. 'Hamid houdt hoop. "Ik weiger te accepteren dat Pakistan gedoemd is te mislukken. Veel dingen werken niet, maar ik vind Lahore meer symbool staan voor een moderne wereldstad dan Londen of New York, wat ommuurde enclaves voor de rijken zijn geworden. Ik voel me in Lahore sterker verbonden met de mensheid." Wie tegenwoordig in een wereldstad woont, leeft volgens Hamid hoe dan ook in spanning. "Waar mensen met miljoenen op een kluitje wonen, ontstaat chaos. In Lahore zijn we bang dat extremisten de boel overnemen, in New York zijn ze bang voor Trump en fascisme. Veilige Europese steden moeten nog wennen aan toenemende chaos. Dan zit ik liever in een stad die altijd al chaotisch is geweest, dan kan het alleen maar beter gaan."'

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

 

Fup | Jim Dodge | 9781782116356
€ 16,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
Erik of het klein insectenboek | Godfried Bomans | 9789022561423
€ 20,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Exit West | Mohsin Hamid | 9789023475989
ebook
€ 9,99
De kleine prins | Antoine de Saint-Exupéry | 9789088506710
€ 15,90
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
Le petit prince | Antoine de Saint-Exupery | 9782070408504
€ 11,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Exit West | Mohsin Hamid | 9780241979068
€ 16,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
De val van een fundamentalist | Mohsin Hamid | 9789023436164
€ 15,00
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
The Reluctant Fundamentalist | Mohsin Hamid | 9780141029542
€ 15,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
The Reluctant Fundamentalist | Mohsin Hamid | 9780241981382
€ 14,99
Op voorraad Levering binnen 2 werkdagen.

Vivian de Gier interviewde Jonas Jonasson over zijn nieuwe boek De 100-jarige man die terug kwam om de wereld te redden: 'Ik denk in elk geval dat het meer lezers oplevert dan wanneer ik het serieus zou brengen. Inhoud en humor moeten hand in hand gaan, vind ik. Als iemand alleen maar plezier aan mijn boeken beleeft, is het mij best. Maar als er mensen zijn die over een of twee dingen aan het denken worden gezet, des te beter.'

Recensies:

  • Marjolijn De Cocq over Milena Michiko Flašar, Meneer Kato speelt familie: 'Flašar balanceert knap op een ragfijn koord van schijn en wezen. Ze switcht tussen beklag en aanklacht en is genadeloos in haar beschrijvingen, zoals die van de stille woede tussen de echtelieden.
  • Hans Knegtmans over Val MacDermid, Eenzame prooi: 'Het boek eindigt zo dramatisch dat de lezer even van de schrik moet bekomen voor hij beseft dat de schrijfster zojuist met een kanon op een mug heeft geschoten. Indrukwekkend, maar het was nergens voor nodig.'
  • Dirk-Jan Arensman over Jon McGregor, Reservoir 13: 'Een betoverend elegische antithriller.'
  • Dries Muus over Anne Tyler, Klokkendans [onze recensie | fragment]: 'Haar blik is tegelijk scherp en zacht: scherp, in hoe ze haar hele cast - zeg maar gewoon de mens in het algemeen - doorziet. Ze laat hun grootste verlangens en gebreken terugkomen in de kleinste handelingen en de vluchtigste gedachten.'

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

NRC Handelsblad opent het boekenkatern deze week met Richard Powers, The Overstory (Tot in de hemel verschijnt eind deze maand). Jan Donkers geeft vier sterren. 'Onder de streep blijft Tot in de hemel een machtig en gedurfd werk van iemand die, misschien meer nog dan in zijn vroegere boeken, een verbluffende eruditie tentoonspreidt, en op de beste momenten getuigt van een stilistische brille en een bewonderenswaardig vermogen om je intellectueel uit te dagen.'

Toef Jaeger mist Donald Trump in Zadie Smiths nieuwe boek Feel Free (Voel je vrij [onze recensie]), die essaybundel 'voelt bij vlagen als escapisme, een vlucht naar de wereld van kunst, muziek, film en literatuur'. En Sebastiaan Kort vergelijkt Erik-Jan Harmens' nieuwe boek Door het licht [fragment] met voorganger Hallo muur: het is brozer, maar ook opener, 'analytischer en constaterender', en dat 'pakt dat over de hele linie niet helemaal goed uit'. Drie sterren.

Ook vandaag een hele spread en vier sterren voor Craig Ungers 'opzienbarende boek' The House of Trump / The House of Putin (Het huis Trump, het Huis Poetin [fragment]). Michel Krielaars vat het verhaal van maffia en geheime diensten samen, maar tekent aan: 'Helaas komt Unger nergens met een smoking gun aanzetten, die de rechtstreekse bemoeienis van het Kremlin met Trumps presidentsverkiezing aantoont. Zijn verhaal leunt dan ook vooral op een indrukwekkende stroom aan indirect bewijs. En dat is, hoe overtuigend meestal ook, het enige zwakke punt van zijn boek, dat van begin tot eind leest als een thriller van John le Carré.'

Meer non-fictie: Atte Jongstra combineert de Franse reisboeken van Margot Dijkgraaf (Lezen in Frankrijk [fragment] ('een prachtige reis', 'ze weet de meeste [Franse schrijvers die ze bezoekt] hoe dan ook tot grote hoogte op te schrijven') en Peter Giessen (Retour de France), en concludeert: 'Giesens beschouwingen werpen op zijn minst bij een aantal van de door Dijkgraaf zo nauwkeurig en aanstekelijk uitgebeende auteurs (sociaal-economisch, cultureel, psychologisch) licht op hun thematiek.'

En Menno de Galan besluit de boekenpagina's met een beschouwing over vier Vietnamboeken:

  • Geoffrey Ward & Ken Burns, The Vietnam War: An Intimate History
  • Max Boot, The Road Not Taken: Edward Lansdale and the American Tragedy in Vietnam ('Dat Boot [Lansdale] niet tot leven weet te wekken komt door zijn opzet.')
  • Viet Thanh Nguyen, Nothing Ever Dies: Vietnam and the Memory of War ('een indringende en originele bundeling essays over de herinnering aan de oorlog')
  • Matthew Sweet, Operation Chaos: The Vietnam Deserters Who Fought the CIA, the Brainwashers, and Themselves ('een vermakelijk boek')

Burns' boek hoort bij een vernieuwende Netflix-documentaire: 'Schitterend vormgegeven, evenwichtig, monumentaal. Verplichte kost voor wie wil weten hoe een oorlog twee samenlevingen verminkte.'

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

The Overstory | Richard Powers | 9780393635522
€ 35,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
Lezen in Frankrijk | Margot Dijkgraaf | 9789462982529
€ 29,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
The Road Not Taken | Max Boot | 9780871409416
€ 39,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
Nothing Ever Dies | Viet Thanh Nguyen | 9780674979840
€ 24,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.

'Beloved is voor alles een onovertroffen roman over het leven in de schaduw van de slavernij, maar wat niet genoeg kan worden benadrukt is dat het de tot slaaf gemaakte vrouw is die door Morrison niet alleen een stem maar ook een rijk innerlijk leven wordt gegund. Een roman over moeders en dochters die zuchten onder de dubbele vloek van het patriarchaat en de ideologie van witte suprematie.' Deze week in De Groene Amsterdammer: De feministische leeslijst, met Jan Postma over Toni Morissons Beloved.

Plus: Roderick Nieuwenhuis inventariseerde Britse schrijvershuizen voor de Times Literary Supplement, en tekende gedachten daarover op: 'Dit inzicht in een creatief proces, of iemands verbeeldingskracht, was volgens Virginia Woolf de enige goede reden voor literair toerisme.' En hij zag hoe veel minder die worden gekoesterd in Nederland. 'Zonder het Harry Mulisch Huis bezit Nederland tien officiële Nederlandse schrijvershuizen. Alle lijden onder de bezuinigingen uit 2012. "Nederlandse schrijvershuizen leiden een kwijnend bestaan", zegt Meinderts [van het Literatuurmuseum].'

Dichters & Denkers zelf wordt geopend door Marja Pruis, die het tijdschrift De God van Nederland las, dat dit nummer gewijd is aan 'de gedoemde generatie' van Anil Ramdas, Martin Bril, Joost Zwagerman, Wim Brands, Menno Wigman, Karel Glastra van Loon, Pieter Steinz, Adriaan Jaeggi. Arie Storm kenschetst ze in het openingsessay van het nummer: 'In plaats van de blik naar buiten te werpen, werd deze generatie schrijvende neerlandici geleerd om in boeken te kijken hoe het er buiten voor stond, boeken die weer tot andere boeken vermalen konden worden. "Anekdotiek, realisme, daar konden we destijds niet mee aankomen, we moesten en zouden postmoderne werken schrijven. Daar spreekt wellicht een zekere angst uit voor het leven", aldus Storm.' Ja: 'Deze God van Nederland bevat een bom aan informatie, staat bol van de typografische grapjes, addertjes, foto’s, tekeningen en bizarre overzichten en stemt daarmee behalve verdrietig ouderwets energiek.'

  • Alfred Schaffer over Astrid Lampe, Zusterstad 2.0: 'De centrale vraag achter deze geweldige bundel is: hoe verenig je als bevoorrecht kunstenaar het onverenigbare, de absurde contrasten, in dat wat je maakt? In cynisme blijven steken is geen oplossing, want te lui – maar wat dan?'
  • Chris van der Heijden over Diederick Slijkerman, Liberaal zwaargewicht. Henk Vonhoff (1931-2010): 'Tijdens het lezen van deze biografie door Diederick Slijkerman begon ik me na enige tijd te ergeren aan het anekdotisme. Een mens zag ik niet echt te voorschijn komen, analyses ontbraken, het was verhaaltje na verhaaltje na verhaaltje. [...] Vonhoffs verdiensten [...] zijn er vele, maar ze liggen toch vooral op het, zeg, anekdotische vlak: een echte lijn zit er niet in.'
  • Graa Boomsma over Viet Thanh Nguyng, De vluchtelingen [fragment]: 'Nguyen weet een wisselend en genuanceerd beeld te schetsen van vooral Vietnamese Amerikanen die Vietnam hebben verlaten maar hun vaderland nog immer met zich meedragen.'

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Beloved | Toni Morrison | 9780099511656
€ 15,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Beloved | Toni Morrison | 9781857152685
€ 21,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
De vluchtelingen | Viet Thanh Nguyen | 9789460683770
€ 12,50
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Zusterstad 2.0 | Astrid Lampe | 9789021412917
€ 20,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
The Refugees | Viet Thanh Nguyen | 9781472153784
€ 15,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
pro-mbooks1 : athenaeum