Nieuwsoverzicht

Intelligente vrouwen leven vaak in de schaduw van hun beroemde man, dat is geen nieuws. Sofja Tolstaja, de vrouw van Lev Tolstoj, is er een schoolvoorbeeld van: zij was een begaafd schrijfster, maar pas vijfenzeventig jaar na haar dood werd Een zuivere liefde gepubliceerd. Het was een sensationele vondst. Tolstaja schreefhet boek als antwoord op De Kreutzersonate, de novelle die Tolstoj in 1891 publiceerde. Ze was woedend dat haar man haar daarin als een ordinaire verleidster afschilderde. In haar versie wordt een identiek verhaal verteld, maar nu vanuit het vrouwelijke perspectief. Eva van Santen vertaalde Een zuivere liefde, en wij vroegen haar de vertaling van de eerste alinea toe te lichten.

Twee vertaalprijzen deze week: Roel Schuyt krijgt de Aleida Schot-prijs voor De nieuwkomers, en Jan Kuijper ontving de Filter Vertaalprijs voor zijn hertaling van de gedichten van Hadewijch.

Plus: een nieuwe prijs voor het korte verhaal, genoemd naar de Huygensprijswinnaar: de A.L. Snijdersprijs.

De Parijse schrijver Jean Bosmans raakt in de ban van zijn herinneringen aan de periode waarin hij samen was met een meisje, Margaret Le Coz, dat net als hijzelf achtervolgd werd: zij door een neurotische stalker en messentrekker, hij door de roodharige helleveeg die 'volgens de burgerlijke stand' zijn moeder scheen te zijn. Samen droomden ze van een nieuwe horizon die niet langer door spoken uit het verleden zou worden versperd. Hun relatie eindigde abrupt toen Margaret halsoverkop de nachttrein naar Berlijn nam. Jaren later probeert Bosmans haar op te sporen. Maarten Elzinga vertaalde L'horizon van Patrick Modiano als De horizon, en we vroegen hem de eerste zin toe te lichten.

Op een ochtend, vlak voor Kerstmis, nadat er een zware storm over Londen is geraasd, zoekt een oudere vrouw haar weg door de stad. Een ware sneeuwjacht van herinneringen aan de hoogte- en dieptepunten in haar leven trekt door haar hoofd, haar eens zo glansrijke carrière, de bijzondere momenten en zware beproevingen. Als jonge actrice krijgt Molly Allgood een verhouding met de zestien jaar oudere John Synge, de huisschrijver van het theater waaraan Molly is verbonden. Synge is een poëet die zich uit in onstuimige taal en wordt gedreven door stormachtige passies. Maar zijn leven wordt ingeperkt door de mores van zijn tijd en beheerst door zijn godvruchtige moeder. Harm Damsma en Niek Miedema vertaalden Joseph O'Connors Ghost Light als Volgspot. We vroegen hen hun vertaling van de eerste zin toe te lichten.

Wilbur is 1,50 meter, maar zou graag zo sterk en onoverwinnelijk willen zijn als Bruce Willis. Wilbur weet heel zeker: bij hem gaat alles fout. Zijn Ierse moeder sterft bij zijn geboorte, zijn Zweedse vader verdwijnt, zelf is hij dus te klein, en zijn eerste thuis is een couveuse. Als zijn grootouders hem naar Ierland halen, ervaart hij een beetje het gevoel een thuis te hebben en een vaderland. Maar zijn beste vriend komt in een opvoedingsgesticht terecht, zijn grootmoeder overlijdt bij een ongeval, en Wilbur weet: ik ben en blijf een loser. De charmante Aimee wil hem iets anders bijbrengen, namelijk dat hij het geluk eindelijk eens moet zoeken waar het voor het oprapen ligt, als hij maar zou kijken! De zo sympathieke, levensonwillige Wilbur heeft een half leven nodig om te snappen dat je zelfs voor het geluk niet weg kunt lopen. Jan Bert Kanon vertaalde Rolf Lapperts Nach Hause schwimmen als Naar huis zwemmen, en wij vroegen hem de vertaling van de eerste zin toe te lichten.

De veertienjarige Lorenzo maakt moeilijk contact met leeftijdgenoten. Hij wil het liefst alleen zijn. Zijn woedeaanvallen zijn inmiddels verdwenen; tegenwoordig excelleert hij in het imiteren van het gedrag en uiterlijk van zijn klasgenoten om zo onzichtbaar te zijn voor iedereen. Zijn moeder maakt zich zorgen en Lorenzo is zich daar pijnlijk van bewust. Om haar gerust te stellen vertelt hij haar een leugen. Etta Maris vertaalde Niccolò Ammaniti's Io e te als Jij en ik, dat genomineerd is voor de Europese Literatuurprijs, en wij vroegen haar haar vertaling toe te lichten.

Julian Treslove, een voormalige, weinig succesvolle bbc-producent, en Sam Finkler, filosoof en auteur van boeken als De existentialist in de keuken, zijn oude schoolvrienden. Ondanks hun uiteenlopende levensstijl zijn ze altijd met elkaar in contact gebleven, en ook met hun oude leraar geschiedenis, Libor Sevcik. Finkler en Libor zijn sinds kort weduwnaar. Op een avond halen ze samen met Treslove melancholieke herinneringen op aan hun jonge jaren, toen het verlies nog niet centraal kon staan omdat er slechts verlangen bestond. Barbara de Lange vertaalde Howard Jacobsons The Finkler Question als De Finklerkwestie. We vroegen haar haar vertaling toe te lichten.

N.B. Dinsdag 22 februari gaat Jeroen van Kan in gesprek met Jacobson bij de SLAA.

'Roeach' betekent 'wind' in het Hebreeuws maar ook 'geest', en 'roeach refaïem' is de geest van de doden. In een pas opgeleverde flat in Tel Aviv veroorzaakt de wind zo veel gehuil en gefluit, dat Amots Jaäri, de ontwerper van de liften, het probleem zo spoedig mogelijk moet zien te verhelpen. Het is de week van Chanoeka, het joodse lichtjesfeest, maar het is geen makkelijke week voor Amots. Hij jakkert van de flat naar zijn bedrijf, naar het gezin van zijn zoon, naar zijn kleinkinderen en naar zijn vader. En dan is ook zijn vrouw Daniëlla er niet, zijn steun en toeverlaat, van wie hij zielsveel houdt. Hilde Pach vertaalde A.B. Yehoshua's Esj jedidoetiet als Vriendschappelijk vuur en we vroegen haar haar vertaling toe te lichten.

Op een warme dag midden in de zomer komt het gezin Godley bijeen in hun huis in Arden, waar vader Adam boven op sterven ligt. Spanningen genoeg: het huwelijk van Adam jr. staat op springen, dochter Petra, kwetsbaar en getroebleerd, vindt alleen verlichting in haar eigen pijn, en de relatie tussen hun ouders is nog even slecht als vroeger. Ondertussen kijken de goden toe terwijl ze zich ongemerkt door dit huishouden verplaatsen. Arie Storm vertaalde John Banvilles The Infinities als De onsterfelijken en we vroegen hem zijn vertaling toe te lichten.

Net als Slauerhoff was de Fransman Victor Segalen marinearts en dichter, met een passie voor het Verre Oosten. In april 1909 vertrok hij als leerling-tolk Chinees per boot naar China. Vanuit Peking ondernam hij samen met zijn vriend Gilbert de Voisins een avontuurlijke reis door de Chinese binnenlanden. Hij kwam er niet als toerist maar wilde zich verdiepen in het volslagen Andere van de Chinese cultuur, ondanks én juist in het besef van de onbereikbaarheid van dat Andere. Maarten Elzinga en Mark Leenhouts vertaalden Brieven uit China, en we vroegen hun om hun vertaling van de eerste zin toe te lichten. Mark Leenhouts schreef ons namens hen beiden.

Pride & Prejudice & Zombies: een verrassende nieuwe versie van de beroemde roman van Jane Austen. Er waart een mysterieuze ziekte in het stille Engelse dorp Meryton rond – waardoor de doden weer tot leven komen. Elizabeth Bennet is van plan de zombies uit te schakelen, maar ze wordt al snel afgeleid door de komst van de afstandelijke en arrogante Mr. Darcy... Maarten van der Werf vertaalde Pride & Prejudice & Zombies, de bewerking van het beroemde boek van Jane Austen door Seth Grahame-Smith, en wij vroegen hem om zijn vertaling van de eerste zin toe te lichten.

Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias 'de beul van Praag' en 'het blonde beest', is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de wreedste nazi's die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem 'HhhH': 'Himmlers hersens heten Heydrich'...  Liesbeth van Nes vertaalde Laurent Binets HhhH (winnaar van de Prix Goncourt du premier roman 2010). We vroegen haar om haar vertaling van de eerste zin toe te lichten.

Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias 'de beul van Praag' en 'het blonde beest', is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de wreedste nazi's die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem 'HhhH': 'Himmlers hersens heten Heydrich'... Liesbeth van Nes vertaalde Laurent Binets HhhH (winnaar van de Prix Goncourt du premier roman 2010). We vroegen haar om haar vertaling van de eerste zin toe te lichten.

Het tragische verhaal van de verleidelijke Caddy Compson, telg uit een ooit vooraanstaande familie uit Jefferson, Mississippi, wordt verteld vanuit de gefragmenteerde perspectieven van haar broers: de zwakzinnige Benjy, de gevoelige Quentin en de bittere, harteloze Jason. Bartho Kriek vertaalde William Faulkners The Sound and the Fury als Het geluid en de drift en we vroegen hem zijn vertaling van de eerste zin toe te lichten.

De laatste gedachte van een mens, zo gaat het sprookje, staat buiten de tijd. Op de poort van de Anatolische stad Bakir beleeft Thovma Khatisian nog één keer de lijdensweg van het Armeense volk, gespiegeld in zijn eigen familiegeschiedenis. Geleid door de meddah, de sprookjesverteller, volgt Thovma als laatste telg uit een oud geslacht de levensweg van zijn vader, die hem voert van een idyllisch bergdorpje naar de folterkamers van de Turkse machthebbers. Terwijl hij zijn laatste adem uitblaast is hij getuige van de schrikwekkende pogrom, waarmee de Turkse regering in 1915 beoogde het ‘Armeense probleem’ op te lossen.

Elly Schippers vertaalde Het sprookje van de laatste gedachte (Das Märchen vom letzten Gedanken) van Edgar Hilsenrath, en we vroegen haar de vertaling van de eerste zinnen toe te lichten.

Caro heeft een goedbetaalde baan als schade-expert bij een verzekeringsbedrijf in Londen. De emotionele schade die zij zelf in haar leven heeft opgelopen, kan ze echter maar moeilijk verwerken. De herinneringen aan haar jeugdjaren, die ze doorbracht met haar beste vrienden Estelle en Cormac, houden haar overeind, maar tegelijkertijd confronteert het verleden haar met tragische gebeurtenissen waardoor ze hun kinderlijke onschuld hebben verloren. Anneke Bok en Nan Lenders vertaalden The Loss Adjustor als De schade-expert. We vroegen hen de eerste zin toe te lichten.

Tijdens een warme zomernacht roept Jasper Jones de hulp in van Charlie Bucktin. Jasper is de schelm van het dorp die altijd overal de schuld van krijgt, Charlie is een dertienjarige wijsneus die ervan droomt schrijver te worden. Die nacht zijn ze getuige van de verdwijning van hun dorpsgenoot Laura, en door dit gedeelde geheim ontstaat er een ongewone vriendschap tussen beide jongens.

Lidwien Biekmann vertaalde Craig Silveys Jasper Jones naar het Nederlands, en we vroegen haar om haar vertaling van de eerste zinnen toe te lichten:

De onafwendbaarheid van het noodlot krijgt gestalte in de zwakke, overgevoelige en wankelmoedige Eline Vere, een meisje van stand, begaafd, maar niet in staat zich aan te passen aan het ‘banale leven’. Door haar angst voor de werkelijkheid verliest zij zich in dromerijen, waarna de angst alleen maar verhevigd terugkomt. Het noodlot slaat langzaam maar onvermijdelijk toe. Ina Rilke vertaalde Louis Couperus' klassieke roman Eline Vere naar het Engels, en we vroegen haar om haar vertaling van de eerste zinnen toe te lichten: 'The dining-room, doing service as a dressing-room, was a hive of activity.'

Udo Berger is in zijn thuisstad Stuttgart kampioen van de wargame Het Derde Rijk. Samen met zijn vriendin gaat hij op vakantie naar de Spaanse kust om er in alle rust nieuwe tactieken te bedenken voor de aanstaande competitie. Daar raakt hij bevriend met een mysterieuze, verminkte man die de Verbrande wordt genoemd. Als hij hem het spel leert, blijkt zijn leerling talentvol, mogelijk nog beter dan de kampioen zelf. Aline Glastra van Loon vertaalde Roberto Bolaño's Het Derde Rijk (El Tercer Reich), en we vroegen haar om haar vertaling van de eerste zin toe te lichten: 'Door het raam hoor je het geruis van de zee, vermengd met het gelach van de laatste nachtbrakers...'