Recensieoverzicht: het beste van 2016, Joke van Leeuwen, Mathieu Segers, Marijke Schermer (30 december 2016)

02 januari 2017

Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met het beste van 2016 volgens de recensenten van NRC en verder: Mathieu Segers, Ron Moerenhout (Trouw), Özcan Akyol, Marijke Schermer, Joop Goudsblom (Het Parool), Joke van Leeuwen, Maggie Nelson en Daan Dekker (NRC), Jens Andersen en Julian Guthrie (de Volkskrant).

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-weekbladen en de grote, prominente stukken.

Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.

Recensieoverzicht: het beste van 2016, Joke van Leeuwen, Mathieu Segers, Marijke Schermer (30 december 2016)

Delen op

In Letter & Geest, gewijd aan de utopie, interviewt Paul van der Steen Mathieu Segers, auteur van Europa en de terugkeer van de geschiedenis. '[Het verdrag van Maastricht] was een knappe prestatie. Zeker voor de Duitsers en de Fransen de overtreffende trap van de naoorlogse verzoening, een genezing van alle trauma's. De verbinding met de Europeanen, de burgers, werd echter vergeten. De EU nam de mensen niet mee, negeerde de vragen over moraal en ethiek.' En Ron Moerenhout vertelt aan Elias van der Plicht over zijn boek Laatste boot naar Sint-Helena: 'Zelf heb ik na mijn trip naar deze utopische plek ook weinig meer te wensen, maar schrijven over eilanden wil ik blijven doen. Al zal je me niet snel zien afreizen naar een bounty-eiland met alleen maar natuur: er moet wel ergens een VOC-kanon liggen.'

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

In de laatste Sir Edmund van 2016 geeft Robert van Gijssel een overzicht van de vele (rock)biografieën die het afgelopen jaar verschenen. ‘Waarom duiken we onvermoeibaar altijd weer op diezelfde levensverhalen over opkomst, neergang en wederopstanding van ouwe rockers, weliswaar belicht vanuit steeds een ander invalshoekje, maar toch: eeuwige en uit clichés opgetrokken rock-'n-roll-drama's?’ Met deze vraag in het achterhoofd noemt Van Gijssel de volgende biografieën: Johnny Cash. de biografie van Robert Hilburn, Lemmy. De definitieve biografie van Mick Wall, Lou Reed. Een leven in The Velvet Underground van Howard Sounes, Not Dead Yet van Phil Collins, Born to run van Bruce Springsteen [recensie], Mijn gevecht van Thomas Dekker en Wat de fok, ouwe. Het bizarre leven van DJ Dano van Arne van Terphoven.

Maxim Hartman buigt zich over boeken waarin mannen de hoofdrol hebben. ‘Ze hadden verschillende covers, maar de binnenkant ging steevast over de zwabberende identiteit van de man. Ze hebben gelijk,’ stelt Hartman aan de hand van De man is geen jager van Jelto Drenth, De Karakterman van Stephan van Duin en Jop de Vrieze, Waar is mijn speer van Tim Samuels en Judas van Astrid Holleeder. En Maarten Keulemans over boeken over de apocalyps: ‘Het einde, je kunt er alle kanten mee op. Van The Doomsday Book van Joel Levy tot Death from the Skies van Phil Plait; en van het net verschenen Het einde van de wereld van Steven Stroeykens tot mijn eigen verzameling van eindtijdscenario's Exit Mundi. Het einde van de wereld: talrijk zijn de boeken die beschrijven wat er zoal aan ondergangen en eindes denkbaar is.’

Een uitgebreide recensie door Aleid Truijens over Deze dag, een leven. De biografie van Astrid Lindgren van Jens Andersen. ‘[E]en genuanceerde, verbeeldingsrijke biografie, die vooral gaat over Lindgrens drijfveren,’ noemt Truijens het. En nog een uitgebreide recensie, door Erik van den Berg over Everything Explained that is Explainable: On the Creation of the Encyclopaedia van Denis Boyles. Volgens Van den Berg is het ‘geen studie over het menselijk tekort. Het is allereerst een parade van eigenaardige karakters, knappe koppen, formidabele prestaties en daverende conflicten’.

Bard van de Wijer interviewt Julian Guthrie, die onlangs de biografie van Peter Diamandis, Hoe maak je een ruimteschip, uitbracht. ‘Ik heb een maand aan een stuk in zijn dagboeken zitten lezen,’ vertelt de schrijfster over haar keuze om over Diamandis te gaan schrijven. ‘Het klinkt wat gladjes, maar Peter bleek de leider van een orkest van supertalenten die hij bij elkaar had gebracht.’

Hans Achterhuis over Blijf de aarde trouw. Pleidooi voor een nietzscheaanse terrasofie van Henk Manschot: ‘Bij het lezen van Blijf de aarde trouw […] kwam bij mij een vergeten en weggestopt enthousiasme naar boven.’ En een bespreking door Marcel Hulspas, van drie biografieën van Erdogan: Erdogan van Nicolas Cheviron en Jean-François Pérouse, Turkije. De terugkeer van de sultan van Dirk Rochtus en De moordenaar uit de abrikozenstad van Witold Szablowski. ‘Szablowski schrijft prachtig – maar wie écht wil genieten van dit boek, leest eerst de fraai uitgebalanceerde biografie van Cheviron en Pérouse. Dan komen de interviews tot leven.’

Arjan Peters schrijft over waardevolle heruitgaven en noemt daarbij onder andere Poëzie voor een prik (vertaald door Paul Claes) van James Joyce. En een recensie van Peters, over het vertaalde De landweg van Regina Ullmann. ‘Met verwondering en zonder klagen schreef Regina Ullmann een klein oeuvre van verhalen en gedichten.’

En in ‘Kort & goed (of niet)’:

Pay-Uun Hiu geeft vier sterren aan De gloed van Sint-Petersburg. Wandelingen door heden en verleden van Jan Brokken [leesfragment].
Persis Bekkering geeft vier sterren aan Een behoorlijk kabaal. Een cultuurgeschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw van Jacqueline Oskamp [leesfragment].
Anet Bleich geeft vier sterren aan Leven en schrijven in tijden van oorlog van David Grossman.
Maria Barnas geeft vier sterren aan Gedicht aan de duur van Peter Handke.
Hans Bouman geeft drie sterren aan De omweg naar Paaseiland van Gerrit Jan Zwier.

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Meer/minder