Choderlos de Laclos & Elke Geurts (de boekbesprekingen in de week van 13 december 2017)

Veel boeken in de Verdieping (waar begint verdieping anders? Maar dit terzijde). Joep Engels opent een tweeluik over eten en evolutie naar aanleiding van Jonathan W. Silvertowns Dinner with Darwin: Food, Drink and Evolution, met een beschrijving van de onderdelen van een kerstdiner van prehistorie tot nu, en Inez van Oord (Happiness) komt met broer Jos, predikant, aan het woord over Rebible. Ontdekking van vergeten verhalen. Jos: 'Ik denk dat we elkaar vonden in de heilige taal. Inez heeft moeite met een God die handelt, als persoon. Maar God is ook voor mij een verhaal. Dat komt steeds terug in onze discussies.' En Inze: 'Er is een vraag. Er leeft iets. Ik denk dat verhalen weer mogen. Dat hoeft van mij niet in een kerk. Dit boek is niet per se gemaakt voor de kerk.'

Verderop schrijft Esther Bijlo over Kate Raworths Donuteconomie. In zeven stappen naar een economie van de 21ste eeuw: 'Die tocht door de historie en de kritiek die de afgelopen tientallen jaren geuit is op de beperkingen van het bbp als maatstaf, schrijft Raworth zeer toegankelijk op. Het is allemaal niet nieuw en soms kort door de bocht - ook de economische wetenschap heeft zich ontwikkeld - maar wel lezenswaardig.'

Letter & Geest opent met een essay van Tonnus Oosterhoff over de boekenkast van zijn ouders. 'Deze achtergrond schijnt door in mijn opvattingen van nu, ook al zijn die zelden rechtstreeks af te leiden uit lectuur van destijds. Wat ik las heeft mij niet gedetermineerd tot socialist, of pessimist, en dat ben ik allebei wel geworden. Maar de leesbasis functioneert wel als kader voor mijn reacties, als een onzichtbaar, onbewust algoritme, dat bij nieuwe verschijnselen toestemming geeft of onthoudt om verwantschap te voelen.' Maar: 'Nostalgie ("de pijn van het terugkeren") heeft een plezierig droevig, sentimenteel aspect. Dit is wat ik voel bij het kwelen van "Blijf bij mij, Heer". Maar de échte pijn is in het besef dat ik - qua leeftijd, qua cultuur - in mijn sociale cohort zit opgesloten.' Om te eindigen in een pleidooi voor meer oog voor diversiteit.

Ook in Letter & Geest: fragmenten uit Cees Nootebooms Karl Blossfeldt en het Oog van Allah. En Janita Monna bespreekt Carmien Michels poëziedebuut We komen van ver [fragment]: 'regels die even helder als vervreemdend zijn, even beeldend [...] als raadselachtig, of zelfs surreëel. Michels kan de taal opzwepen, zeker als ze boos is.' Maar: 'Niet alles in dit debuut is sterk.' Marijke Laurense las persoonlijke verhalen van (pleeg)vaders met gehandicapte kinderen van Beer Boneschansker (Een huis voor Hannah. Dagboek van een mantelvader) en Sander Verheijen (Ik kan er nét niet bij. Een vader en zijn bijzondere tweeling). Maar Willem Vissers' Samuel. Kroniek van een ongewoon gezin steekt erbovenuit: 'Vissers' zeldzaam warme en wijze kroniek gaat vooral over aanvaarding en wat humor en onvoorwaardelijke, hulpvaardige liefde vermogen.'

En het Boek van de Week is Madelon Keizers Als een meeuw op de golven. Albert Verwey en zijn tijd [fragment]. Rob Schouten: 'Strikt genomen schreef de cultuurhistorica een studie over de plaats van Albert Verwey in de Nederlandse cultuur van zijn eigen tijd, eind 19de begin 20ste eeuw. [...] Albert Verwey was een kind van zijn tijd, een tijd die meer dan de Verlichting en Romantiek wezenlijk lijkt te verschillen van ons pragmatisch, opportunistisch en technologisch universum. Dat maakt Verwey in dit boek haast tot een veraffe, historische figuur.'

Korter:

• Jann Ruyters over Alice Munro, Familiestukken, samengesteld door Marja Pruis en Greta Le Blansch [fragment]: 'Munro blijft een geval apart, wat ook met de aard van haar verhalen te maken heeft: vrouwenverhalen maar geen "chicklit", en haar inlijven als feministisch auteur doet haar werk ook tekort. Ze schrijft over vrijheids- en scheppingsdrang, maar nooit alleen daarover, en de vrijheid kost ook wat.'
• Harry Poelman over Brieven aan mijn zus in 'Vandaar dit boek'.
• Beeldboek van de week is Susan Brights Feast for the Eyes.
• Sam Janse over Catherine Nixeys Eeuwen van duisternis [onze, positievere recensie]: 'Nixey schrijft met een goedgepunte pen. [...] Als journalist verliest ze zich niet in details, maar vertelt ze aan een breed publiek over de grandeur en de misère van een periode. [...] Maar Nixey slaat door.'
• Yolanda Entius over Jan Cremer, Sirenen: 'Om misverstanden te voorkomen: Sirenen is niet saai. Daarvoor is dit verhaal van een fatale liefde te klassiek en te tragisch, en zijn de brieven van Loes te ontroerend. Bovendien blijf je, tot aan de laatste pagina, nieuwsgierig naar de afloop. Maar de recht-toe-recht-aanstijl waarin Cremer zijn knipperlichtrelatie samenvat ontbeert diepgang en nieuwsgierigheid.'
• Monique de Heer over Michael Robothams Verwachting: 'Dat je dit boek toch weer in een keer uitleest, heeft vooral met zijn bekwaamheid als thrillerschrijver te maken. Robotham weet raad met een spanningsboog.'
• Bas Maliepaard over E.T.A. Hoffmann, De Notenkraker: 'Met roodlinnen omslag en goudopdruk is deze klassieke ode aan de fantasie een fonkelend cadeau voor onder de kerstboom.'

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.